Denizden milyarlarca dolarlık ‘emisyon’ dalgası geliyor

Denizden milyarlarca dolarlık ‘emisyon’ dalgası geliyor

DÜNYA 

Yeni emisyon regülasyonlarının 2020’de devreye girecek olması, global denizcilik sektöründe milyarlarca dolarlık yatırım hareketi başlattı. Sabancı’nın Yasa’sı, Koç’un Ditaş’ı, Ciner ve Arkas gibi Türkiye’nin önde gelen armatör şirketleri de eski gemileri elden çıkarıyor. 

Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) deniz taşımacılığından kaynaklı sera gazı emisyonlarını azaltmak için belirlediği yeni regülasyonları 1 Ocak 2020’de devreye giriyor. 2016 yılında Londra’daki Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC) 70’inci toplantısında alınan karar doğrultusunda, 2020 yılında gemilerde kullanılan yakıtlara yüzde 0.50 küresel kükürt üst sınırı zorunluluğu geliyor. Bu, halen mevcut yüzde 3.5 sınırının çok altında.

Kurala uymayan armatörleri ise yüksek cezalar ve büyük yaptırımlar bekliyor. Gemilerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 2050 yılında 2008’e oranla yüzde 50 azaltılması ve daha uzun vadede tamamen ortadan kaldırılması hedefleniyor.

Bilindiği gibi IMO’nun verilerine göre denizcilikten kaynaklanan emisyon, dünyadaki toplam emisyon miktarının yaklaşık yüzde 3’ünü oluşturuyor. Global denizcilik sektöründe milyarlarca dolarlık yatırımı başlatan bu gelişme, Türk armatörleri de harekete geçirdi.

Sabancı’nın Yasa’sı, Koç’un Ditaş’ı, Ciner ve Arkas gibi Türkiye’nin önde gelen armatör şirketleri eski gemileri satıp, daha çevreci gemilerle filoyu yenileme atağına geçti. Turkon gibi bazı armatörler ise filoyu yenilemek yerine maliyeti gemi başına 2 milyon doları aşan emisyon azaltıcı ‘scrubber’ gibi baca gazı yalıtım cihazı taktırmayı tercih ediyor.

Öte yandan dünyada olduğu gibi Türkiye’de de birçok armatör yatırım yapmak yerine ‘bekle ve gör’ politikası izliyor. 2020’ye önlem almadan girecek bu armatörler, daha pahalı olan düşük sülfürlü yakıt kullanmak zorunda kalacak. Bunun da deniz yakıtlarında büyük zamma neden olacağı belirtiliyor.

Yasa’dan 2 yeni tanker siparişi

Sabancı Grubu’nun denizcilik şirketi Yasa, bir yandan filoya yeni gemiler eklerken diğer yandan da eski gemileri elden çıkarmaya çalışıyor. Güney Kore Tersanesi Hyundai Mipo’ya geçtiğimiz yılın mayıs ayında her biri 49 bin DWT’lik ve 35 milyon değerinde 4 adet tanker siparişi veren şirket, geçtiğimiz haftalarda aynı tersaneye 2 yeni tanker siparişi daha verdi. Yasa’nın filosu 20 kuru yük, 6 adet tankerden oluşuyor.

Koç’un Ditaş’ı filoyu büyütüyor

Koç’un 1974’ten bu yana faaliyet gösteren armatörlük şirketi Ditaş, filo yatırımlarını hızlandırdı. Bir yandan Koç Grubu şirketlerinden RMK Marin Tersanesi’ne verdiği siparişleri teslim almaya başlayan Ditaş, diğer yandan yurtdışındaki ikinci el genç gemileri satın alıyor. RMK Marin tarafından inşa edilen 15 bin DWT’lik T. Adalyn isimli tankeri Ekim 2018 filoya katan şirket, iki adet yeni tanker inşa projesi kapsamında ikinci gemi olan 16 bin DWT’lik T.Elinor isimli gemiyi nisan ayında filoya katmıştı. Şirket son olarak geçtiğimiz haftalarda İrlanda merkezli D’Amico Tankers Şirketi’nin mülkiyetinde bulunan, 2014 yapımı M/T Hign Sun isimli kimyasal ürün tankerini 26 milyon dolara satın aldı. 183 metre boyunda, 32 metre genişliğinde ve 49 bin 990 DWT taşıma kapasitesine sahip gemiye T. Fatma ismi verilerek Türk bayrağı çekildi. Ditaş Filo Müdürü Çoşkun Ağca, birçok armatörün yeni regülasyonlara hazır olmak için eski gemileri elden çıkardığını ve çevreci gemilerle filoyu yenilediğini, Ditaş’ın da bu şirketlerden biri olduğunu söyledi.

Arkas filosu 60 gemiye ulaştı

Filo yatırımlarına devam eden Arkas, 2018’de 57 olan filodaki gemi sayısını bu yıl 60’a çıkardı. Türkiye’nin tonaja göre en büyük armatörleri sıralamasında 4. olan şirketin, filosunun yarıdan fazlası konteyner gemileri. Filoda ayrıca 10’a yakın tanker var. Mevcut filodaki tüm gemilerin, yeni regülasyonlara uygun olduğu belirtiliyor.

Ciner filosuna 4 tanker ekliyor

Ciner Denizcilik, geçtiğimiz aralık ayında Koreli Hyundai Heavy Tersanesi’ne 4 tanker siparişi vermişti. Her biri 158 bin DWT olan gemilerin yapılan ‘charter’ anlaşması kapsamında 2025’e kadar ABD’li denizcilik şirketi Koch Shipping tarafından işletilecek. Hyundai Heavy Industries’te inşa edilecek gemilerin toplam değerinin 254 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Teslimatların 2020’nin üçüncü çeyreğinden 2021’in ilk çeyreğine kadar tamamlanması planlanıyor. Ciner Grubu 2.5 milyon DWT taşıma kapasitesine sahip kuru yük, tanker ve konteyner gemilerinden oluşan 26 adetlik çeşitli kapasitelerde gemileriyle yurt içi ve dışında faaliyet gösteriyor. Filoya ait 20 adet dökme yük. 2 tanker ve 4 konteyner gemisi bulunuyor.

Turkon Line tüm gemilere ‘scubber’ taktırıyor

Öte yandan sektördeki büyük oyunculardan farklı olarak armatörlerin çoğu ise filoyu yeni gemi alımlarıyla gençleştirmek yerine kükürt salımını azaltacak farklı teknoloji yatırımları yaparak, eski gemilerini bu yeni yasaya göre hazırlıyor. ‘Scrubber’ gibi gaz yalıtım sistemi kurulması, 2020 IMO regülasyonu için yapılan yatırımların başında geliyor. Egzoz gazı temizliği için kurulan bu teknolojik altyapının maliyeti ise 2 milyon doları aşıyor. 2018 yılında, 2020 sülfür regülasyonuna yapılan ekte; yüzde 0.5 sülfür üst limiti zorunluluğunun, gaz yalıtım sistemine (scrubber) sahip olmayanlar için geçerli olduğu belirtilmişti.

Filosunda yaklaşık 10 konteyner gemisi bulunan Eski DTO Başkanı Metin Kalkavan’ın şirketi Turkon Line, filodaki gemileri yenilemek yerine mayıs ayında ME Production firmasıyla yaptığı anlaşma çerçevesinde gemilerine scrubber taktırmayı tercih etti. Scrubber sistemi ile denizden alınan su, scrubber içine verilerek egzoz gazı temizliği sağlanıyor. Ekipmanların yıl sonuna kadar tüm Turkon Line gemilerine takılması planlanıyor. Turkon Line yetkilileri, Uluslararası kurallara tam uyumluluk stratejisi çerçevesinde Turkon Line filosunun gemilerinin 1 Ocak 2020 tarihinde yönetmeliğe tam uyum sağlamış olarak hizmet vermeye devam edeceğini vurguladı.

Beşiktaş Tersanesi’nden Avrupalılara ‘scrubber’ hizmeti

Türkiye’nin önde gelen denizcilik şirketlerin Beşiktaş Tersanesi, yeni regülasyonlar çerçevesinde gemilere scrubber taktırmak için Avrupalı firmalarla büyük anlaşmalar yapıyor. Bu yıl içerisinde onlarca Avrupalı geminin scrubber kurulumu işini yapan tersane, son olarak Avrupa’nın önde gelen Ro-Ro şirketlerinden Grimaldi Groupile’in 17 deniz aracına ‘scrubber’ takılmasını içeren anlaşma imzalamıştı. Bu çerçevede ilk gemi mayıs ayında Yalova’ya geldi. 200 metre uzunluğunda 63 metre genişliğinde, 2011 yapımı Ro-Ro gemisine Yalova’da Alfa Laval PureSOx 3.0 scrubber takıldı. Beşiktaş Denizcilik, Grimaldi’nin toplamda 10 gemisine Alfa Laval PureSOx 3.0 scrubber takma işlemi gerçekleştirecek. Beşiktaş Denizcilik, Grimaldi’nin Grande serisi 7 gemisine de Wartsila hibrid scrubber takacak.

DTO Başkanı Tamer Kıran: 

Gemi başına maliyet 1.5 milyon dolardan başlıyor

Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Tamer Kıran, Türk sahipli gemi filosuna bakıldığında yeni devreye girecek regülasyonlar çerçevesinde, armatörlerin ağırlıklı olarak iki eğilim içinde olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Türk armatörlerin bir kısmı gaz yalıtım sistemi olan ‘scubber’ benzeri cihazlar taktırma yoluna giderken, bir başka grup da düşük sülfürlü yakıt kullanmayı tercih edecek gibi görünüyor. Bununda maliyeti ton başına 100 dolar daha fazla. Ancak bu fiyatlar regülasyonların devreye girmesi ve bu yakıtlara olan talebe bağlı olarak değişecek. Şu anda satılmış bir yakıt yok ama günü geldiğinde asıl fiyat ortaya çıkacak. Uluslararası denizcilik örgütleri bu konuda armatörlere uyarılarda bulunarak, bu yakıtı alıp teknik olarak kullanmaya başlamaları tavsiye ediliyor. Çünkü bu armatörlerin 1 Ocak günü teknik sıkıntı yaşamasından endişe ediliyor. Gemilere scrubber benzeri cihaz taktırmak için iki ayrı maliyet kalemi söz konusu. Birincisi malzemenin kendisi, diğeri ise yaptırmak için tersanelere ödenen bedel. Bütün olarak düşündüğümüzde tipine göre değişmekle birlikte her bir gemi başına 1.5 milyon dolardan başladığını düşünebiliriz. Dolayısıyla bu birçok armatör bu yatırımı yapmak konusunda çekimser davranıyor.”

Türk filosu dünyada 15. sırada

Deniz Ticareti 1000 GRT ve üzeri Türk sahipli filo, 2002 yılı sonunda 569 adet iken, 2017 yılı sonunda 1.511 adet oldu. Adet bazında 2003-2018 yılları yaklaşık yüzde 166 artış gerçekleşti, 1000 GRT ve üzeri Türk sahipli filo 2002 yılı sonunda 8,9 milyon DWT ile 17. sırada iken, 2017 yılı sonunda 28,6 milyon DWT’luk kapasite ile dünyada 15. sırada yer aldı. Tonaj bazında son 16 yılda yaklaşık yüzde 221 artış gerçekleşti. 2017 yılı sonunda Türk sahipli deniz ticaret filosu dünya deniz ticaret filosunun, adet bazında yüzde 3.5’ini, tonaj (DWT) bazında ise yüzde 1.6 ’sını oluşturuyor. Varlık değeri ise 10 milyar 800 milyon dolar, yani dünya ticaret filosu varlık değerinin yüzde 1.4’ünü oluşturuyor. 2018 yılında Türk sahipli filoda tonaj olarak yüzde 1’lik bir azalma oldu. Adet olarak ise yüzde 1.4 azaldı. Buna karşılık dünya ticaret filosu yüzde 2.6, ilk 5 büyük filo tonaj olarak yüzde 3.7 artış sağladı.

Gemi yakıtlarında büyük zam kapıda

İngiliz Financial Times’ta yer alan bir habere göre; IMO’nun gemi kaynaklı kükürt kirliliğini azaltmak için 2020 yılının başında yürürlüğe sokacağı düzenlemelerle yüksek sülfürlü deniz akaryakıt piyasasında düşüş beklenirken, düşük kükürtlü motorine talepte ise patlama öngörülüyor. Enerji ekonomisti Philip Verleger, daha temiz yakıt talebinde beklenen artışı bir “tsunami” olarak nitelendirerek, ham petrol fiyatının varil başına 200 doları görebileceğini belirtiyor. Wood Mackenzie analistleri bu etkiyi daha küçük öngörüyor ancak yine de taşımacılık yakıtlarında yaklaşık yüzde 25-60 oranında önemli bir artışa neden olabileceğini ifade ediyor.