İstanbul’da gelir dağılımı son 5 yılda yüzde 21 kötüleşti

İstanbul’da gelir dağılımı son 5 yılda yüzde 21 kötüleşti

DÜNYA 

2014-2018 döneminde Türkiye’de gelir dağılımı adaletsizliği yüzde 4,3 daha kötüleşirken, bu oran Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi’nde yüzde 30’u aştı. Ankara’da ise yüzde 19 bozulma yaşandı.

GINI katsayısı ile belirlenen gelir dağılımı hesabıyla 2014-2018 yıllarını kapsayan beş yılda Türkiye’de gelir adaletsizliği ortalama olarak yüzde 4,3 artarken, bu oran Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde yüzde 30’un, İstanbul’da da yüzde 20’nin üzerine çıktı. Erzincan, Erzurum ve Bayburt bölgesi ise yüzde 24 ile gelir adaletsizliğinin en fazla düzeldiği bölgeler arasında ilk sırayı aldı.

TÜİK’in 2018 yılına ilişkin Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları’na göre, Türkiye'de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2018 yılında 24 bin 199 TL olarak tahmin edildi. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması-İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla kullanılabilir fert gelirinde 34 bin 912 TL İstanbul Bölgesi ilk sırayı aldı. Bu bölgeyi, 29 bin 952 TL ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi ve 29 bin 847 TL ile Ankara Bölgesi izledi.

Yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirinin en düşük olduğu bölgeler ise 10 bin 965 TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari, 11 bin 204 TL ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt ve 11 bin 357 TL ile Şanlıurfa, Diyarbakır olarak sıralandı.

Gelir adaletsizliğinde İstanbul ilk sırada

Gelir dağılımının en bozuk olduğu bölgeler arasında 0,444 GINI katsayısı değeri ile İstanbul ilk sırayı alırken, gelir dağılımının görece en adil olduğu bölgelerin başında 0,305 katsayı ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgesi yer aldı. Adaletsiz gelir dağılımında İstanbul’u Adana, Mersin Bölgesi (0,402) ile Tekirdağ, Edirne Kırklareli Bölgesi (0,401) izledi. Gelir dağılımı ölçütlerinden en yüksek yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı payın en düşük yüzde 20’lik grubun aldığı paya oranını ifade eden P80/P20 oranı bakımından da İstanbul Bölgesi 8,6 ile ilk sırayı aldı. İstanbul, bu oranla yüzde 7,8 olarak hesaplanan Türkiye ortalamasının üzerindeki tek bölge oldu. Yüksek gelir farkında İstanbul Bölgesi’ni 7,2 oranı ile Tekirdağ, Edirne Kıklareli ve 7,1 puanla Adana, Mersin bölgeleri izledi. Yüzde 20’lik ilk ve son gelir gruplarının aldığı payda farkın en az olduğu bölgeler ise “Erzurum, Erzincan Bayburt”, “Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli” ve “Zonguldak, Karabük, Bartın” bölgeleri oldu. Bu bölgelerde en zengin yüzde 20'lik grubun geliri, en yoksul yüzde 20'lik grubun gelirinin 4,5 katı olarak hesaplandı.

En yüksek göreli yoksulluk Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'nde

Her bölge için eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si temelinde hesaplanan yoksulluk sınırına göre, gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler yüzde 13,5 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, yüzde 12,7 ile İstanbul ile Adana, Mersin, yüzde 12,4 ile Kastamonu, Çankırı, Sinop bölgeler olarak sıralandı.

Göreli yoksulluk oranının en düşük olduğu bölgeler ise yüzde 5 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis, yüzde 7,2 ile Zonguldak, Karabük, Bartın ve yüzde 7,7 ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgeleri oldu.

Diğer bir yoksulluk sınırı olan medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak hesaplanan gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler arasındaki ilk üç bölge yüzde 21 ile İstanbul, yüzde 20,4 ile Adana, Mersin ve yüzde 20,1 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgeleri olarak belirlendi. Zonguldak, Karabük, Bartın (yüzde 11,9), Mardin, Batman, Şırnak, Siirt (yüzde 13,2) ve Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgeleri (yüzde 13,4) ise bu oranın en düşük olduğu ilk üç bölge oldu.

Son 5 yılda gelir adaletsizliği 4,3 kat arttı

TÜİK’in 2014 yılında revize ettiği “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”nın 2014-2018 arası dönemi verileri, gelir dağılımındaki bozulmanın son beş yılda kesintisiz sürdüğüne işaret ediyor. 2014 yılında 0,391 seviyesinde bulunan GINI katsayısı izleyen yıllarda sürekli artış yönlü seyirle 2018’de 0,408’e yükseldi. Söz konusu beş yılda gelir adaletsizliğinin en fazla arttığı yıl 2016 yılı oldu. GINI katsayısı 2016’da bir önceki yıla göre yüzde 1,76 oranında artış gösterdi. Birikimli olarak bakıldığında ise GINI katsayısında 2014-2018 arasında yüzde 4,3 artış yaşandı. GINI katsayısının 1’e yaklaşması gelir dağılımındaki bozulmayı, sıfıra yaklaşması ile gelir dağılımındaki iyileşmeyi ifade ediyor.

Gelir dağılımı en fazla Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'nde bozuldu 

2014-2018 arasında gelir dağılımının en hızlı bozulduğu bölge Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi oldu. Bu bölgenin GINI katsayısı beş yılda 0,308’den 0,401’e yükseldi. Bu yükseliş, gelir dağılımında yüzde 30,2 oranındaki bir bozulmayı ifade ediyor. Bu bölgeyi yüzde 20,1 ile İstanbul, yüzde 19,1 artışla da Şanlıurfa, Diyarbakır bölgeleri izledi.

Gelir dağılımının en fazla iyileştiği bölge ise Erzurum, Erzincan, Bayburt Bölgesi oldu. Bu bölgede GINI katsayısı son beş yılda yüzde 24 oranında iyileşme gösterdi. Söz konusu bölgeyi yüzde 19,1’lik iyileşme ile Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak Bölgesi ve yüzde 15,7’lik iyileşme ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgesi izledi.

Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye Bölgesi ise gelir dağılımının değişmediği tek bölge oldu.