Yaşlı nüfus kabus mu olacak?

Dünyada giderek artan yaşlı nüfus ve bu nüfusun ekonomilere getireceği yükün artması emeklilere yönelik yeni reformlarla birlikte yeni vergileri de gündeme getiriyor. 

HATİCE NAZLI AYDOĞAN/İSTANBUL- IMF'in yaptığı bir araştırmada 2030 yılına kadar gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşlı nüfustaki artışın GSYİH'lara ortalama yüzde 1 düzeyinde ek yük getireceği belirtiliyor. Bu yükün karşılanabilmesi için emeklilik yaşının artırılması  ve emekli maaşlarının düşürülmesi başta olmak üzere yeni birtakım uygulanmaların başlatılması sözkonusu. Öngörüler arasında çalışanların ödediği primlerin artırılması,yeni ek  vergiler  ve ek sosyal güvenlik primi uygulaması da yeralıyor.

"9 MİLYON ÇALIŞAN 9 MİLYONA EMEKLİYE ÇALIŞIYOR"
Türkiye'de de yaşlı nüfusun giderek arttığına dikkat çekilen araştırmada 2030 yılında yaşlı nüfusun ekonomiye yükünün yüzde 4 oranında olacağı  öngörülüyor.

2010 yılı sonu itibariyle Türkiye'de 1 milyon 806 bin  memur, 5 milyon 364 bin işçi ve 2 milyon 117 bin Bağ-Kur'lu olmak üzere   9 milyon 300 bin civarında emekli var.

 72 milyon 500 bin nüfusa rağmen 2010 rakamlarına göre Türkiye toplam çalışan sayısı 22 milyon. Ancak bu 22 milyon çalışanın yarısından fazlası kayıtdışı. Durum böyle olunca çalışan nüfusun emekli nüfusu karşılama oranı  yüzde 1,5 lara kadar geriledi.
Türkiye’de 10 milyona yaklaşan  emekli sayısı 100 ülkenin nüfusunu geçti.  1993 yılında çıkarılan “Erken Emeklilik Kanunu” olarak tanımlanan yasa nedeniyle sosyal güvenlik sistemindeki aktif/pasif oranı giderek düşüyor.
Avrupa’nın en genç nüfusuna sahip olan Türkiye’de devletten emeklilik maaşı alanların sayısı 10 milyona yaklaştı.   SGK, emeklilere 1 yıl içinde 2010 yılı rakamları ile yıllık  yaklaşık 78.8 milyar lira maaş ödüyor.
Çalışan nüfus başına emekli sayısında Türkiye hala  OECD sıralamasında en kötü ülkelerden biri olmaya devam ediyor.

Genç nüfusun yüksekliğine karşın önceki yıllarda 38-40’lı yaşlarda emekli edilenler nedeniyle çalışan-emekli dengesi büyük açık  var. Hükümet açık veren SGK'yı sürekli destekleme zorunda.

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de çalışan-emekli dengesinin gelecekte çok daha fazla bozulması bekleniyor. Bu bozulma SGK'nın yayınladığı gelir-gider dengesi rakamlarından da açıkça görülebiliyor.

Yetkililer, çalışan-emekli dengesinin gelecekte çok daha fazla bozulabileceğini hatta hükümetlerin bu konu ile ilgili reform niteliğinde kararlar almak zorunda kalabileceğini belirtiyorlar.

EMEKLİNİN YÜZDE 80'İ AÇLIK SINIRIN ALTINDA YAŞIYOR
KESK MYK Üyesi, Hukuk ve Uluslararası İlişkiler Sekreteri İlhami Şahbaz, emeklilerin yüzde 80'inin açlık,  tamamını ise yoksulluk sınırında yaşadığı Türkiye'de ekonomideki bozulmanın çalışanlar ve emekliler üzerinde finanse edilmeye çalışıldığını belirterek hükümetin başta kıdem tazminatı olmak üzere pek çok hakkı elinden alma kararlılığını sürdürdüğünü vurguladı.
 
Şahbaz, açlık sınırın 900 lira, yoksulluk sınırının 2.400 lira olduğu bir ülkede kayıtdışılık ve istihdam sorunun çözülmesinin öncelikli olduğunu ve hükümetin bU sorunları çözmede yetersiz kaldığı değerlendirmesinde bulundu.

 İlham Şahbaz, Türkiye'de güvencesiz, geleceksiz ve sosyal güvencesiz bir yaşamın dayatılma sürecinin sürdüğünü  dile getirerek, "8 yılda büyüdüğü söylenen Türkiye'de nasıl oluyor da büyümenin çalışanın ve emeklinin maaşına yansımadığının sorgulanması gerekiyor" dedi.

Seçimden güçlenerek çıkan iktidar partisinin başta kıdem tazminatı olmak üzere çalışanların ve emeklilerin kazanılmış haklarını elinden almak için başlattığı hazırlıkta daha da agresif davranacağını dile getiren Şahbaz, sözlerini şöyle sürdürdü:"Hükümet kıdem tazminatı yerine fon öneriyor. İşsizlik sigortası fonunda, fonun nasıl çarçur edildiğini gördük. İşsizlik fonu işsiz için değil işveren ve diğer hükümetin diğer projeleri için kullanıldı.  Kıdem tazminatının yerini alacak bu fonda aynı akıbete uğrayacak."

EMEKLİ MAAŞI ENFLASYONLA ERİDİ, BİTTİ
Türkiye Emekliler Derneği Hukuk Danışmanı Cafer Tufan Yazıcıoğlu,  Türkiye'de enflasyona endeksi maaş sistemine geçilmesi ile birlikte emekli maaşlarının sürekli düştüğüne işaret ederek, emeklilik yaşınında 65'e çıkarılması ile hükümetin emekliler ile ilgili reformları yerine getirdiğini söyledi.Hükümetin 2030 yılını baz alarak emeklilik yaşını kademeli olarak artırmaya başladığına dikkat çeken Yazıcıoğlu, " Enflasyona bağlı emek maaş artışıyla emeklinin maaşı her geçen yıl zaten eritiliyor. Emekli maaşı bağlama oranlarındaki düşüşte bunu destekliyor. 2008'de hükümetin reform diyerek başlattığı çalışmalar bugün emekliyi zorda bıraktı.Yakında emekli maaşında Yunanistan'daki gibi neden vergi alınmadığı da sorgulanabilir" şeklinde konuştu.

SGK'NIN İÇİ BOŞALTILDI
Geçmişte SGK fonlarının düşüncesizce kullanıldığını ve SGK'nın içinin boşaltıldığına dikkat çeken Yazıcıoğlu, şöyle konuştu:" SGK artık emeklilerin maaşını ödeyemez duruma geldi. Bunun nedeni ise kayıtdışılığın hala önlenememiş olması istihdamı artırılamasıdır. SGK , değil emekli maaşlarını artan sağlık harcamalarını bile karşılayacak durumda değil. Bunun faturasını da emekli ve çalışana ödetmek istiyor.Şimdi yeni sigorta  sistemleri gündeme getirilerek, zorunlu sigortadan kaçışın yolları aranıyor. Bireysel sigorta ve tamamlayıcı sigorta dayatılıyor.Bunlar sigortanın 3 sacağacından ikisi ama zorunlu sigortadan  vazgeçilemez.2008'de başlatılan reformların içinde emekli maaşları arasındaki eşitsizliğin giderilmesi de vardı. İşçi, memur, çiftçi hepsi farklı emekli maaşı alıyor. Sadece işçi emeklisinde 25 farklı maaş var. Bunların hepsi aynı norm ve standartlara getirilecekti. Ama bu yapılmadı. Öncelikle bunların sonuçlandırılması gerekiyor."

Türkiye genç emeklilik gibi bir sorunun farkında olduklarını ancak emekli olma oranının giderek azaldığına da işaret eden  Cafer Tufan Yazıcıoğlu,"Buna rağmen  SGK sürekli açık veriyor. Bütçe desteği almadan emekli maaşı ödemesi mümkün değil" dedi.

 "YÜKSEK ÜCRETE YÜKSEK PRİM  VE VERGİLER GELEBİLİR"
Vergi Uzmanı ve Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Resul Kurt'ta SGK’nın açıklarının uzun vadede daha da artacağını dile getirerek orta vadede emekli maaşlarının  azaltılması, prim ödemelerinin ve emekli olma yaşının arttırılması yada emekli maaşlarının düşürülmesinin Türkiye’de gündeme gelmesinin mümkün olmadığını açıkladı.

 Buna rağmen SGK'nin yeni birtakım önlemler alabileceğini vurgulayan Kurt, şunları sözlerini şöyle sürdürdü:"SGK’nın ücretlerden aldığı prim matrahını artırması halinde, yüksek ücretlilerden daha fazla prim alınabilir.  Halen asgari, ücretin 6,5 katı olan SGK tavan tutarı artırılınca daha fazla prim alınabilir.Ücretler üzerinden alınan primlerin haricinde, SGK’nın sağlık harcamalarının artmasına neden olan sigara, alkol, petrol ürünleri vs. den ek sosyal güvenlik vergisi alınabilir.60 yaşını tamamlamış kişilerin geriye dönük hizmet borçlanması yapmalarını sağlayarak emekli olabilmelerine imkan tanınmalıdır. Böylece zaten sağlık yardımları karşılanan kişilerin ilave prim ödeyerek emekli olabilmeleri de sağlanabilir. Ücretlerden alınan vergiler düşürülerek ve gelir vergisi sisteminde revizyon yapılarak kayıtdışılık azaltılmalıdır. Asgari işçilik incelemelerinin artırılması suretiyle kayıtdışılık azaltılabilir."