'Yandım anam' demiyesiniz diye göz atın!

"Çok kazanandan çok az kazanandan az vergi alınması" vergi adaleti anlamında atılabilecek en önemli adımlar arasında yer alıyor! Türkiye'de yıllardır bu talep hem devlet hem de halk tarafından sık sık dillendirilse de bir türlü gerçekleşmedi ütopya olarak kaldı.

Sorunun yapısal bir sorun olmasının yanında bu durumdan etkilenecek 'para sahipleri'nin baskısı ya da lobisi etkili oldu. Şimdi küresel kriz yaşayan dünyadaki birçok ülkede olduğu gibi konuTürkiye'nin de gündemine geldi...

Konuyla ilgili hazırlık yapıldığını 30 Aralık 2012 tarihinde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek duyurdu... Kamuoyunda "zengine ek vergi" olarak bilenen hazırlığı daha önce de Başbakan Erdoğan dillendirmişti...

Ekonomi basınıyla İstanbul'da bir araya gelen Mehmet Şimşek, "Gelir vergisi, KDV, kurumlar vergisi oranlarında artış gündemde değil. Ama bazı imtiyazlar, istisnaların azaltılması, kaldırılması gündemde" diyerek hazırlığı duyurdu. Yapılanlarla ilgili de ayrıntıları basınla paylaştı...

Şimşek şehir rantına vergi hazırlığını henüz nihai bir karar da verilmediğini hatırlatıp ""Halihazırda konut değerinden bağımsız 150 metrekareye kadar konut teslimleri yüzde 1'lik KDV'ye tabi. 150 metrekare ve üzeri konutta yüzde 18 KDV var. Metrekare esaslı sistem vergi adaletine uygun değil. Diyelim 150 metrekarenin altında bile olsa, büyükşehirdeyse, arsa metrekare değeri belli eşikleri aşıyorsa, lüks veya birinci sınıf inşaatsa KDV farklılaştırılabilir. Ama nihai kararı vermedik" diyerek anlattı...

Şimşek'in anlattıklarını özetlemek gerekirse "Boğaz kenarındaki 100 metrekare bir daire ile Hakkari'deki 100 metrekare daireden alınan vergi aynı olmayacak!" Şehir rantı konusunda bu düzenlemeye kimsenin itiraz etmeyeceğini tahmin ediyorum. İstisnalar elbette olacaktır...

Şimşek, ayrıca beyanname sistemine geçilirse kişinin faiz, temettü, kira gibi birden fazla gelir kalemlerinin bir bütün olarak değerlendirileceğini de söyledi. Şimşek uygulamayı bir örnekle şöyle açıkladı: "Şu an faiz gelirine yüzde 15 stopaj alıyoruz. 100 bin lira gelir elde etseniz de yüzde 15 stopaj ödüyorsunuz. Belki yeni düzenlemeyle diyeceğiz ki, 'bu normal vergioranlarına tabi. 100 bin lira yüzde 35 vergiye tabi olacak.' Diyelim, başka birinin faiz, kira, temettü geliri 120 bin lira. 'Beyanname ver' diyeceğiz" dedi.

Beyanname ayrıntısı daha önce de ücretliler için gündeme gelmiş "gelirin beyanname ile sunulacağı harcamaların da vergiden düşüleceği" ifade edilmişti. Bu uygulamaya teorik olarak karşı değilim fakat mevcut düzende en büyük zararı asgari ücretli milyonlarca çalışan göreceği için desteklememiştim...

Şimşek'in açıkladığı tasarıda faiz, temettü, kira gibi gelirlerin bütün olarak değerlendirilmesi ve ek vergi alınması konusunda ise "yetmez ama evet"çiyim...  Bu konuda haklı itirazlar var! "Vergi reformu yapıp gelir vergilendirilmezse, servet ve tasarruflara dadanılır" şeklindeki itirazlara yine teorik olarak karşı değilim fakat uygulanmanın başlamasından da yanayım...

Yazıyı okurken "Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu" diyenler olabilir... Onun da gerekçesini açıklayayım...

"Gelirin adil biçimde ve elde edilme sürecinde vergilendirilmesi" elbette hepimizin ortak arzusu... Fakat bunun gerçekleşmesi için yapısal reform ve reform için de zaman gerekiyor! Üstelik sürecin uzun olması bugüne kadar zaten eksik olan sistemin bir süre daha devam etmesine müsaade etmek anlamına geliyor... İşte tam da konunun burasına itiraz edip vergi kaybının telafisi için tam çözüm olmasa da kısmı çözümün makul olduğunu (yapısal reformsürecinin başlatılması şartıyla) düşünüyorum.

İtiraz edenlerin gerekçeleri arasında bir de faizden ve temettüden alınan verginin "anaparayı iki kez vergilendirdiği" görüşü var! Hem para kazanılırken hem de tasarruf olarak banka faizinde ya da devlet tahvillerinde değerlendirilirken iki kere vergilendirildiği ve bu uygulamanın paranın kaçmasına ya da yastık altına çekeceği öne sürülüyor. Tasarrufların dolara dönüştürülüp kasalarda saklanması ihtimali de dillendiriliyor... İddialar haksız değil...

Paranın dışarı kaçması ihtimali küresel krizden dolayı zayıf görünüyor çünkü Brezilya ya da Kolomibya dışındaki ülkelerde faiz pek tatmin edici değil! Yastık altına çekilmesi ise mümkün! Fakat döviz ve altının pek istikbal vaat etmediği gerçeği de ortada! "Değerli TL" 2013 yılında da sürecek! Bu avantajlı durum elbette sınırlı...

Uzatmadan Şimşek'in bilgisini verdiği tasarı, faizden gelir elde edenlerin pek de işine gelmeyecek ve itirazlar yükselmeye devam edecek! Uygulamanın noksan kabul ediyorum! Geliri elde ederken alınmayan verginin sonradan tasarruftan alınması gecikmiş bir adalet gibi gözükse de "zararın neresinden dönülse kardır" diye bakmakta fayda var! Fakat kesin çözüm için yapısal çözüm şart!

Yeni yıl tüm insanlığa sağlık, huzur, mutluluk getirsin... 

Hakan GÖKSEL    /   Haber 7
hakan.goksel@haber7.com
twitter.com/hakan_goksel