Bölge teşviki ‘reform’ ile cazip olur!

19 Nisan 2019 08:44 tsi

Teşviklere rağmen yatırımların sadece %8.4’ü az gelişmiş illere gitti. Sanayici bölgesel teşvike de ‘reform’ istedi.

Bölge teşviki ‘reform’ ile cazip olur!

DÜNYA

Teşviklere rağmen yatırımların sadece %8.4’ü az gelişmiş illere gitti. Sanayici bölgesel teşvike de ‘reform’ istedi.

Bölgesel teşvik yatırımcı için cazibesini yitirdi. Bölgesel gelişmişlik farkını gidermeye yönelik yapılan teşviklerde 5 ve 6’ncı bölge son 5 yılda yine arzulanan yatırımı çekmedi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın sunumunu gerçekleştirdiği “Yeni Ekonomi Programı kapsamında Yapısal Dönüşüm Adımları” sonrasında iş dünyasının beklentisi bölgesel teşviklerinde cazibesini koruyacak şekilde yenilenmesi. DÜNYA son 5 yıllık teşvik belgeli yatırımları bölgesel bazda incelerken 5 yılda 597 milyar 109 milyon liralık sabit yatırım öngören 26 bin 658 adet teşvik belgeli yatırım yapıldı. Bu yatırımlarda 908 bin kişilik istihdam oluşturuldu. Avantajlı teşviklere rağmen, yatırımların sadece yüzde 8.48’i en az gelişmiş illerin yer aldığı 6’ncı bölgeye yapıldı. Gelişmiş illerin yer aldığı ve teşviklerin sınırlı kaldığı 1’inci bölge, yatırımın yüzde 36.22’sini çekti.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmeden önce Ekonomi Bakanlığı bünyesinde olan, yeni sistemde ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlanan teşvikli yatırımlar kapsamında Türkiye, sosyoekonomik gelişmişlik endeksine göre 6 bölgeye ayrılıyor. Bu endekste üst sıralarda yer alan iller birinci bölgede yer alıyor. 6’ncı bölgede ise ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki iller bulunuyor.

İnceleme yapılan 2014-2018 arasındaki 5 yıllık dönemde, Türkiye genelinde teşvik belgeli 26 bin 658 yatırım yapıldı. Bu yatırımlarda en büyük payı yüzde 33.76 ile 1’inci bölge alırken, diğer bölgelerde bu oran düzenli şekilde geriledi. 2’nci bölge yatırımlardan adet bazında yüzde 17.6 pay alırken, 3’üncü bölgenin payı yüzde 14.4, 4’üncü bölgenin payı yüzde 11.9, 5’inci bölgenin payı yüzde 10.1 ve 6’ncı bölgenin payı yüzde 11.2 oldu.

Altın yılını 2016’da yaşadı

2014-2018 yılları arasında teşvik belgeli yatırımların toplam tutarı 597 milyar 109 milyon liraya ulaştı. Bu kategoride de az gelişmiş bölgeler yatırımlardan istenilen ölçüde yararlanamadı. Yatırımların üçte birinden fazlasına karşılık gelen yüzde 36.22’si 1’inci bölgeye yapıldı. 2’nci bölge yatırımlardan yüzde 17.78 pay alırken, 3’üncü bölgenin payı yüzde 20.66 oldu. Buna karşılık 4’üncü bölge yatırımlardan yüzde 8.78 pay alırken, 5’inci bölgenin payı yüzde 5.4 oldu. Ekonomik yönden en güçsüz bölge olan 6’ncı bölge ise yatırımlardan yüzde 8.48 pay alabildi.

6’ncı bölge yatırımlarda altın yılını 2016’da yaşadı. Diğer yıllarda bölgenin yatırımlardan aldığı pay yüzde 2 ile yüzde 4.6 arasında değişirken, 2016 yılında bazı özel yatırımların etkisiyle yüzde 27.6 gibi yüksek orana ulaştı. 1’inci bölgenin yatırımlardan aldığı en yüksek pay ise yüzde 56.7 ile geçen yıl gerçekleşti.

Yaratılan istihdam yatırımla orantılı değil Yatırımlardan yeterli pay alamayan 6’ncı bölge, yatırımlar karşılığında yaratılan istihdamda ikinci sırada yer aldı. Toplam 908 bin 823 kişilik istihdamın yüzde 39.46’sı 1’inci bölgede oluşturuldu. Buna karşılık yatırımlardan yüzde 8.48 pay alan 6’ncı bölge, istihdamın yüzde 17.84’ünü sağladı. İstihdamdaki pay; 2’nci bölgenin yüzde 14.46, 3’üncü bölgenin yüzde 10.3, 4’üncü bölgenin yüzde 8.46 ve 5’inci bölgenin yüzde 8.84 olarak hesaplandı.

İŞ DÜNYASI TEŞVİK SİSTEMİNDEKİ EKSİKLİKLERE DİKKAT ÇEKTİ!

ÖZDEBİR: ÖNCE SOSYAL-KÜLTÜREL ALTYAPI YATIRIMI YAPILMALI

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, mevcut koşullar çerçevesinde 5 ve 6’ncı bölgelere yatırımın gitmemesinin normal olduğunu söyledi. Bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını gidermek üzere uygulanan teşviklerin çok uygun bir model olmadığını söyleyen Özdebir, “Zaten yatırımlar azaldı. Bu yüzden, haksız rekabete sebep vermeyecek şekilde nereye yapılırsa yapılsın desteklenmesi lazım” diye konuştu. Bu bölgelere yatırımın artması için öncelikle sosyal altyapıya yatırım yapılması gerektiğine işaret eden Özdebir, “İnsanlar iyi maaşlarla burada çalışabilirler. Ancak bunların aile bireyleri için de uygun koşul gerekiyor. Çocuklarını iyi okula göndermek isteyeceklerdir. Donanımlı hastane isteyeceklerdir. Özellikle sinema, tiyatro gibi kültürel ihtiyaçların da karşılanması gerekiyor. Başka bir ifade ile önce buraya sinema, tiyatro yatırımı yapanlar desteklenmeli” diye konuştu.

KAYA: TEŞVIK SISTEMI FARKI AZALTACAĞINA ARTIRDI

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, bu kadar travma yaşamış ve az gelişmiş bölgenin, birinci ve ikinci bölge ile benzer kategoride değerlendirilip, sadece bazı oranlarda farklı destek verilmesiyle, gelişmişlik farkının giderilemeyeceğini söyledi. Mevcut destek politikasının, bölgenin dezavantajlı durumunu kaldırır nitelikte olmadığının altını çizen Kaya, “Teşvikleri bölgeye ayırarak verme yerine her bölgenin kendi konuşları ele alınarak yatırımın gelmesi için yapılması gerekenler belirlenmeli ve doğru destek verilmelidir” diye konuştu. Diyarbakır Tekstil OSB’ye yatırım için çağırdıkları sanayicilerin, çeşitli sebeplerle gelmek istemediğine değinen Kaya, şunları söyledi: “Kademeli sistemden vaz geçmek lazım. Hatta Diyarbakır ile Şırnak’ı da aynı bölgede değerlendirmek doğru değil. Zaten yürümeyen sisteme ne yedirirseniz yedirin sonuç alamazsınız.”

Hangi bölgede hangi kentler var?

1.Bölge: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla

2. Bölge: Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale(Bozcaada & Gökçeada hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli, Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova

3.Bölge: Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin, Samsun, Trabzon, Uşak, Zonguldak

4. Bölge: Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas

5.Bölge: Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat

6.Bölge: Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, Bozcaada & Gökçeada

Bu haber 1,498 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.