1 Ekimden sonra bu haklar olmayacak

20 Ağustos 2008 20:19 tsi
Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, hala sigortalı olmayanların 1 Ekim tarihinden önce yapması gereken önemli hususları Haber7.com için yazdı...

1 Ekim sonrası bu haklar olmayacak
haber7.com

Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, hala sigortalı olmayanların 1 Ekim tarihinden önce yapması gereken önemli hususları Haber7.com için yazdı...      Bugün Gazetesi kaynaklı yayınladığımız bu haberin içinde bazı yanlış bilgilerin olduğunu söyleyen Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, daha önce Akşem Gazetesi'nde kaleme aldığı  yazılardan ve Zaman Gazetesi'nden Ziya Perver'in haberinden alıntılalar yapıp, yeni bilgiler ışığında Haber7.com için 'yeni bir yazı' hazırladı...

1 Ekim 2008 günü kamuoyunun “Sosyal Güvenlik Reformu” bazılarının da “Sosyal Güvenlik Deformu” dedikleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girecek. İşte 1 Ekim 2008 gününden önce yapmanızda fayda olan hususlar sayıyorum.

1- Borçlanmalarınızı 1 Ekim gelmeden yapmanızda fayda var

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince sigortalı olan eski SSK’lılar ve 2925’li Tarım SSK’lılar, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince Bağ-Kur’lu olanlar ile 2926’lı Tarım Bağ-Kur’lular askerlik borçlanmalarınızın 1 Ekim 2008 günü gelmeden yaparsanız ucuz olacak, sonrasında ise zamlı olacak. Hatta bırakın ekim ayını 1 Temmuz 2008 günü gelmeden yaparsanız yani asgari ücrete zam gelmeden yaparsanız daha da kârlı olacaksınız. Halen geçerli olan 506 sayılı Kanuna göre SSK’lıların askerlik borçlanması hesaplanırken yürürlükteki asgari ücretin (608,40 YTL) yüzde 20’si yani 121,68 YTL dikkate alınmaktadır. Mesela 20 ay askerlik süresi ödeyecekseniz (20 X 121,68 =) 2433,60 YTL ödemeniz gerekiyor. Üstelik bu borcu 6 ay içinde ister ilk günü ister son günü ödeme hakkınız da var.

Temmuzda % 5 zam var

ÖTE yandan 1 Temmuz 2008 günü asgari ücret 638,70 YTL’ye yükseleceğinden, askerlik borçlanması hesaplamasına da zam gelecektir. Mesela yukarıdaki örnekte olan 20 aylık askerlik borçlanması tutarı, (638,70 X 0,20 X 20=) 2554,80 YTL’ye çıkacak yani yüzde 5 kadar zamlanacaktır.

Ekimde yüzde 60 zam var

BU arada, askerlik borçlanmanızı 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında yaparsanız hesaplama sistemi tamamen değiştiği için ödeyeceğiniz rakam epey zamlanmış olacaktır. Yeni Kanun’a göre askerlik borçlanması için asgari ücretin yüzde 32’si kadar ödeme yapacaksınız. Bu durumda 20 aylık askerlik süreniz için ödeyeceğiniz rakam (638,70 X 0,32 X 20=) 4087,68 YTL olacaktır.

2- Borçlanmalarınızı ölmeden mutlaka ödeyin

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’nın (SS ve GSS’nin) yürürlük (1 Ekim 2008) gününden sonra vefat ederseniz veya daha önce vefat ederseniz de geride kalanlarınız askerlik borçlanması veya yurtdışı borçlanmalarınızı 1 Ekim 2008 gününden sonra yaparlarsa kendilerine dul-yetim aylığı da verilmeyecektir.

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile ölüm yani dul-yetim aylığı bağlanması şartları değiştiriliyor. 5510 sayılı Kanun’un 32’nci maddesi ile getirilecek olan yeni düzenlemeye göre, sigortalının vefatından sonra geride kalan eş ve çocuklara ölüm (dul-yetim) aylığı verilebilmesi için; “En az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,” olması gerekmektedir. Dikkat ettiyseniz madde içinde, 4/a’lılar yani eski adıyla SSK’lı veya Tarım SSK’lılar için getirilen düzenlemede “her türlü borçlanma süreleri hariç” ibaresi vardır bu ibare nedeniyle 1 Ekim 2008 günü ve sonrasındaki ölümlerde yurtdışı borçlanma süreleri ile askerlik borçlanmaları gibi borçlanmalar 900 günün hesabında dikkate alınmayacaktır. Bu getirilen acayip hükmün Anayasa’ya ne kadar uygun olduğunu hiç hukuk eğitimi almamış birisine sorsak bile Anayasa’ya aykırı, en azından vicdana aykırı diyecektir ve bana göre bu düzenlemenin Anayasa Mahkemesi’nden geçme şansı bana göre yoktur ama yine de madde iptal edilinceye veya değiştirilinceye kadar yerinde durmaktadır.

Ölüm bu kime ne zaman geleceği belli olmaz geride kalacak eşinizi (erkek-kadın fark etmez) ve çocuklarınızı veya ana-babanızı düşünüyorsanız ve SSK’ya ödenmiş 900 gününüz de yoksa askerlik borçlanmalarınız ile varsa yurtdışı borçlanmalarınızdan 900 gün kadarını borçlanıp 1 Ekim 2008 günü gelmeden ödemekte fayda var.

3- 1 Ekim’den önce çocuklarınızı sigortalı yapmanın da avantajları var

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun birçok hükümleri 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girecek bunlardan birisi de nerden ve nasıl emekli olunacağı konusu ile ilgilidir. Bugün için kimin nerden emekli olacağını hesaplarken son yedi yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinden en çok SSK’ya mı, Bağ-Kur’a mı, T.C. Emekli Sandığı’na mı prim ödediğini araştırıyoruz. Yeni dönemde ise,

“SSK’lıların adı 4/a oldu

“Bağ-Kur’lular 4/b ve “Memurların Adı 4/c’liler olmuştur.

Buna göre de 1 Ekim 2008 gününden önce SGK’lı yani sosyal güvenlik şemsiyesi altına girmiş olanların hangi şartlarla emekli olacakları ve emekli aylıklarının hesaplama usulü yine son yedi yıllık (2520 günlük) prim ödeme sürelerine bakılarak karar verilecektir. Ancak, 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ilk defa SGK şemsiyesi altına girenler için ise sadece son 7 yıllık değil bütün çalışma hayatlarında en çok hangi sisteme göre en çok (4/a’mı, 4/b’mi yoksa 4/c’mi) olduğuna bakılarak karar verilecektir. Sistemi etkilemek 1 Ekim 2008 gününden önce işe girenler için 3,5 yıllık prim ödemesi ile mümkün olabilecek iken 1 Ekim 2008 gününden sonra girenler için daha uzun süre prim ödemesini gerektirecektir.

Askerlik ve yurtdışı borçlanmasını 1 Ekim'den önce yapın

1 Ekim 2008 günü 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girecek. İşte bu tarihten önce yapmanızda fayda olan hususları sayıyorum:

1- Borçlanma yeni yasayla zamlanacak

Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince sigortalı olan eski SSK'lılar ve 2925'li Tarım SSK'lılar, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince Bağ-Kur'lu olanlar ile 2926'lı Tarım Bağ-Kur'lular askerlik borçlanmalarınızı 1 Ekim 2008 günü gelmeden yaparsanız daha az ödersiniz. Bu tarihten sonra zamlanacak. Halen geçerli olan 506 sayılı kanuna göre SSK'lıların askerlik borçlanması hesaplanırken 1 Temmuz 2008'de yürürlüğe giren asgari ücretin (638,70 YTL) yüzde 20'si yani 127,74 YTL dikkate alınmakta. Mesela 20 ay askerlik süresi ödeyecekseniz (20X127,74) 2 bin 554 YTL ödemeniz gerekiyor. Üstelik bu borcu 6 ay içinde ister ilk günü ister son günü ödeme hakkınız da var.

Askerlik borçlanmanızı 1 Ekim'den sonra yaparsanız hesaplama sistemi tamamen değiştiği için ödeyeceğiniz rakam epey zamlanacak. 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girecek 5510 sayılı kanuna göre askerlik borçlanması için en az asgari ücretin yüzde 32'si kadar ödeme yapacaksınız. Bu durumda 20 aylık askerlik süreniz için ödeyeceğiniz rakam (638,70X0,32X20) 4 bin 087 YTL olacak. Ayrıca, 1 Ekim'den sonraki borçlanma tutarlarını da size bildirilmesinden itibaren 1 ay içinde ödemeniz gerekecek. Bugüne kadar altı ay olan askerlik borçlanmasının ödeme süresi 1 aya indirilecek.

2- Şu anda kısmen de ödenebiliyor

Borçlanma başvurusu yapıldıktan sonra gelen değişiklikler, (örneğin asgari ücretin artması) istekliyi bağlamıyor. Gerekli tutar altı ay içinde ister taksitler halinde isterse bir defada ödenebiliyor. Önemli olan 6 ay içinde tamamının veya bir kısmının ödenmesi. Kısmen ödeme halinde ödenen miktarın karşıladığı ay kadar hizmet kazanılıyor.

3- Borcunuzu ölmeden önce ödeyin

5510 sayılı kanunun yürürlüğe gireceği 1 Ekim 2008'den önce vefat ederseniz ve geride kalanlarınız askerlik borçlanması veya yurtdışı borçlanmalarınızı 1 Ekim'den sonra yaparsa kendilerine dul-yetim aylığı da verilmeyecek. 5510 sayılı kanunun 32. maddesi ile getirilecek yeni düzenlemeye göre, sigortalının vefatından sonra geride kalan eş ve çocuklara ölüm (dul-yetim) aylığı verilebilmesi için; "En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş" olması gerekmekte. Madde içinde, 4/a'lılar yani eski adıyla SSK'lı veya Tarım SSK'lılar için getirilen düzenlemede 'her türlü borçlanma süreleri hariç' ibaresi var. Bu ibare nedeniyle 1 Ekim 2008 günü ve sonrasındaki ölümlerde yurtdışı borçlanma süreleri ile askerlik borçlanmaları gibi borçlanmalar 900 gün hesabında dikkate alınmayacak. Bana göre bu düzenlemenin Anayasa Mahkemesi'nden geçme şansı yoktur; ama yine de madde iptal edilinceye veya değiştirilinceye kadar yerinde durmaktadır.

Ölümün kime ne zaman geleceği belli olmaz. Geride kalacak eşinizi (erkek-kadın fark etmez) ve çocuklarınızı veya ana-babanızı düşünüyorsanız ve SSK'ya ödenmiş 900 gününüz yoksa askerlik ve varsa yurtdışı çalışmalarınızdan 900 gün kadarını borçlanıp 1 Ekim 2008 günü gelmeden ödemekte fayda var.

4- 1 Ekim'den önce sigortalı olmak da avantajlı

Bugün için kimin nereden emekli olacağını hesaplarken son yedi yıllık (2 bin 520 günlük) prim ödemelerinden en çok SSK'ya mı, Bağ-Kur'a mı, Emekli Sandığı'na mı prim ödediğine bakıyoruz. Yeni dönemde ise SSK'lıların adı 4/a, Bağ-Kur'lular 4/b ve memurlar da 4/c oldu. Buna göre 1 Ekim 2008'den önce SGK'lı olanların hangi şartlarla emeklilik hakkı kazanacakları ve emekli aylıklarının hesaplama usulü yine son yedi yıllık prim ödeme sürelerine bakılarak karar verilecek. Ancak, 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ilk defa SGK şemsiyesi altına girenler için ise tüm çalışma hayatında en çok hangi sisteme göre (4/a, 4/b ve 4/c) prim ödendiğine bakılacak. Sistemi etkilemek 1 Ekim 2008 gününden önce işe girenler için 3,5 yıllık prim ödemesi ile mümkün olabilecek. Bu tarihten sonra işe girenlerin daha uzun süre prim ödemesi gerekecek.  (Zaman Gazetesi 19.Temmuz 2008, Ziya Perver)

Bu haber 6,182 defa okundu.