SGK affı geliyor...

Genel Sağlık Sigortası prim borcu olduğu için sağlık hizmetinden yararlanamayanlara müjde geldi. 4 milyon vatandaşın prim borcu sıfırlanacak. Devlet 8 milyar liralık alacağını silecek.

Detayları Sosyal Güvenlik Uzmanı Dr. Resul Kurt, RS FM’de anlattı:

1 Ocak 2012 tarihinden itibaren Genel Sağlık Sigortası’na geçildi. Zorunlu olarak çalışan, çalışmayan herkes sağlık primi ödemek durumunda kaldı. Hem konunun çok yeni olması hem de yeterli fiziki imkan sağlanamadığı için vatandaşlarımızın gelir tespitine girebilmeleri noktasında gerekli altyapı sağlanamadığı için çok sıkıntı yaşanıyordu.

Kimlerin nasıl Genel Sağlık Sigortası primi ödeyeceği yasayla düzenlenmiş. Buna göre eğer bir işyerinde çalışıyorsa zaten sosyal güvencesi olduğu ve Genel Sağlık Sigortası primi de ödendiği için herhangi bir ilave prim ödemeden sağlıktan hem kendisi hem bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları bazı durumda anne-babası da faydalanabiliyor. Ancak herhangi bir işte çalışmayanlar veya bakmakla yükümlü olunan kişi olmayanlar gelir testine girmek zorunda. Örneğin 25 yaşını bitirmiş bir erkek çocuk üniversite öğrencisi olsa dahi sağlıktan faydalanamıyor veya 18 yaşını bitirip öğrenimine devam etmeyen erkek çocuklar da aynı şekilde sağlıktan faydalanamıyor. Bunların mutlaka gelir testine girmesi gerekiyor. Kız çocuklarından 5510 sayılı yasaya göre bakmakla yükümlü olunan kişi olmayanlar da aynı şekilde prim ödemek zorunda. Bunların, ne kadar Genel Sağlık Sigortası primi ödeyeceği gelir testine girilerek belirleniyor. Gelir testinde çıkan sonuçların neticesinde de ya primleri devlet tarafından ödeniyor veyahutta bu kişilerin belli bir oranda prim ödemeleri gerekiyor.

AYLIK PİRİM TUTARI NASIL BELİRLENİYOR?

Bugün için geçerli olan Genel Sağlık Sigortası aylık prim tutarlarını söyleyelim. Örneğin; aylık geliri asgari ücretin 1/3’ünden az olanlar herhangi bir prim ödemiyorlar, yani 340 liradan daha az geliri olanlar primleri devlet tarafından ödenerek Genel Sağlık Sigortası’ndan faydalanıyor. Ancak asgari ücretin 1/3’üyle asgari ücret arasında aile içerisinde kişi başına geliri olanlar 340 lira ile 1021 lira arasında geliri olanlar 40 lira 86 kuruşluk bir prim ödemeleri gerekiyor. Yine asgari ücretle asgari ücretin iki katı arasında kişi başına aile içerisinde 1021 lirayla bunu iki katı olan 2043 lira arasında geliri olanlar 122 lira 58 kuruşluk bir prim ödenmesi gerekiyor. Eğer kişi başına aile içerisinde gelir, asgari ücretin iki katından yani 2043 liradan daha fazla olursa bu durumda 245 liralık bir Genel Sağlık Sigortası primi ödenmesi gerekiyor. Genel Sağlık Sigortası primlerinin ödenmemesi durumunda kişiler sağlıktan faydalanamıyor. Özellikle geliri düşük olmasına rağmen ihmalkarlıkta bulunup, gelir testine girmeyenler esasen prim ödememek durumundayken bile gelir testi yaptırmadığı için kendilerine borç çıkabiliyor. Bu açıdan eğer gelir testine girmesi gereken bir kişiyse mutlaka kaymakamlıklarda sosyal yardımlaşma ve yardımlaşma vakıflarına başvurularak gelir testi yaptırması gerekiyor.

Eğer bir kişi gelir testine girmezse ne yaptırım olabilir? Bu durumda kişinin gelirinin iki asgari ücret üzerinde olduğu yani en yüksek kategoride yer aldığını düşünüp 245 lira aylık prim ödeme zorunluluğu ortaya çıkabilir. Eğer kişi gelir testine girerse daha az bir rakamda ödeyebilmesi mümkün. Bunun mutlaka dikkate alınması ve dinleyicilerimizin daha fazla prim ödememek için bu çerçeveden konuyu değerlendirmeleri gerekiyor.

AF NEDEN ÇIKIYOR?

Peki durup dururken bu af nereden çıktı diye düşünecek olursak; uygulamada ciddi bir sıkıntı var, bu sıkıntı da şuradan kaynaklanıyor: Kişiler gelir testine girmemiş, prim ödememiş ama ha bire kendilerine Sosyal Güvenlik Kurumlarından yazı geliyor ve borçları ödemeleri talep ediliyor. Uygulama bu safhada olduğunda vatandaşlarımızın mağdur edilmemeleri için tabi ki bir “af” diyebileceğimiz düzenleme var. Sosyal Güvenlik Kurumu hem esnafım prim borcunu, hem bu şekilde Genel Sağlık Sigortası borcu olanların borçlarını düzenleyerek bu konuda ödeme kolaylığı sağlama yoluna gidebilecek. Bununla ilgili bir taslak çalışma var. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden yasa çıkması gerekiyor, ancak yasa çıktığında böyle bir düzenleme söz konusu olacak. Bu sadece Genel Sağlık Sigortası prim borcu olanlar için geçerli değil. Esnaf, sanatkarlar ve Bağ-Kur’lular için de bu anlamda bir ödeme kolaylığı düşünülüyor. Bu torba yasayla birlikte Bağ-Kur kapsamındaki 24 ay ve üzerinde prim borcu olanlar 3 aylık bir ödeme süresi tanınacak ve 3 aylık ödeme süresi içerisinde primleri ödenmediği taktirde bu kişilerin borçları silinecek. Eğer borcunuzu öderseniz sosyal güvenlik hakkından faydalanabileceksiniz, borçlarını ödemediği zaman Bağ-Kur’lular için borçlarının silineceği ve bu durumda silinen borçlardan dolayı da artık sosyal güvenlik haklarından faydalanamayacağı anlamına geliyor. Bu arada hemen hatırlatalım; 24 aydan fazla borcu olanların bu borçlarının silineceğini söyledik. Ancak bu yeni bir düzenleme değil, eskiden de bu yönde düzenlemeler vardı. Borcu silinenler emekliliğine yetecek kadar olan süreyi yeniden ödeyebilecek.