KARADENİZ’DE SOSYAL PATLAMA GELİYOR
13 Kasım 2010 10:13 tsi
Türkiye'nin en büyüğü Fiskobirlik 93 milyon lira bulamazsa iflas edecek. Borcuna karşılık 50 milyonTl'lik kamulaştırılacak gayrimenkulü olan Fiskobirlik'te üretici ve çalışan da 4 yıldır parasını alamıyor. Son umut Erdoğan!
KARADENİZ’DE SOSYAL PATLAMA GELİYOR
FINDIK ÜRETİCİSİ BAYRAMA HÜZÜNLÜ GİRİYOR
Fiskobirlik iflas mı edecek ?
Haber7
Türkiye'nin en büyüğü Fiskobirlik 93 milyon lira bulamazsa iflas edecek. Borcuna karşılık 50 milyonTl'lik kamulaştırılacak gayrimenkulü olan Fiskobirlik'te üretici ve çalışan da 4 yıldır parasını alamıyor. Son umut Erdoğan!
Hakan GÖKSEL'in haberi
FİSKOBİRLİK iflasın eşiğinde, parasını alamayan fındık
üreticisi ve 700 çalışanı ile bugünlerde çok dertli. 2 milyon kişinin gözü kulağı Erdoğan'ın vereceği
talimatta...
Toplam 93 milyon olan borçları için batma noktasına gelen Fiskobirlik’in 50 milyonluk gayrimenkule
sahip.
Fiskobirlik’in 40 milyon değerinde Milli Emlak tarafından kamulaştırılıp Trabzon
Üniversitesi’ne tahsis edebileceği binası var ve bu bina için Başbakan’ın
talimatını gözlüyorlar.
40-43 milyon değerindeki bu bina,
anlaşmaları tamamlanmış ve ödeneği çıkmış 10 milyon
liralık Giresun
Üniversitesi arazisiyle 53 milyon gelir potansiyeli var.
Diğer taraftan Fiskobirlik 53 milyonluk alacağından kararnamedeki ‘ve/veya’ ifadesi yüzünden mahrum olmuş Danıştay’da dava sürüyor.
Devletin teşvik benzeri
kredileri ile 50 milyon
liraya kurtarabileceği Fiskobirlik’e
sahip çıkılmazsa Türkiye’de sektörün en büyük oyuncusu batacak.
Aynı zamanda
Türkiye’nin en büyük birliği olan Fiskobirlik 140 bin aktif
üye sayısı ile sesini bir türlü duyuramıyor. Dört yıldır
ödeme alamayan Fiskobirlik’in birçok birliğin aksine
bankalara ve Hazine’ye borcu da bulunmuyor.
Diğer
birliklere kıyaslandığında
Destekleme İstikrar Fonu’na hiç borcu olmayan Fiskobirlik
devletten
yardım elini uzatmasını istiyor. Fiskobirlik batarsa piyasa fındık baronlarının eline kalacak…
Fiskobirlik
yeniden ve daha
güçlü yola devam edebilmesi için
kredi talebinin yanında Sanayi Bakanlığı’ndan da rutin denetimler dışında “ortaklık” denetimi de istiyor.
Birliklerin delege sayısının fazla olması ve mevzuattaki boşluk yüzünden birkaç
yüz
üretici delegeyi toplayıp genel
kurulla yönetimi devirmek de o kadar kolay ki 5 yılda 3 kez yönetim değişti.
Fiskobirlik yönetim zafiyetleri yüzünden borçları için
Türkiye’nin en büyük fındık
yağ üretim tesisi olan Ordu
Yağ Sanayii’ni de satmak zorunda kaldı.
Fındık üretiminde arz fazlasını ve taban arazileri
korumak için getirilen sınırlandırmayı Fiskobirlik destekliyor fakat uygulamada aksaklıklar büyük sorun teşkil ediyor. Söküm yapılacak 176 bin hektar arazinin bugüne kadar yaklaşık 500’de biri olan 354 hektarı sökülebilmiş.
Doğrudan gelir desteği yerine söküm desteği verilmezse hedeflere ulaşılamaması halinde
devletin nasıl bir politika izleyeceği de belirsiz.
İŞTE
TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK BİRLİĞİ FİSKOBİRLİK'İN TRAJEDİSİ:
Devletin Fındık Stratejisi Neydi?
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, 14 temmuz 2009 fındık üretim alanlarının daraltılması, arz - talep dengesinin sağlanmasına yönelik 2009-2012 yılları arasında uygulanacak fındık stratejisini açıklamıştı.
2009 yılından itibaren TMO’nun fındık
alımı durduruldu. 406 bin hektar alan dışında üretimin
desteklenmeyeceği açıklandı.
Ruhsatlı alanlarda üretim yapanlara dekar başına 150
lira, ruhsatsız alanlarda fındık üretimi yapanlara ise 3 yıl süreyle fındık söküm ve alternatif
ürüne geçmeleri karşılığında toplam 600
lira
destek sağlanmasına karar verilmişti…
Dünyada 2008’de toplam 1,1 milyon ton fındık üretilmesine karşın yıllık
tüketimin 750-800 bin ton. Üretimin yüzde 75'ini,
ticaretinin ise yüzde 85'ini
Türkiye gerçekleştiriyor.
2844 sayılı fındık ekim alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin yasa, '
yüksekliği 750 metreden daha
düşük ve eğimi yüzde 6'dan daha az yerlerde fındık yetiştirilmesi'' öngörmesine karşın, yasaya göre 406 bin hektar olması gereken fındık üretim alanının 642 bin hektara ulaşması dikkat çekiyor.
Türkiye'de 322 bin
üretici toplam fındık üretiyor ve 2 milyon kişi geçimini fındıktan sağlıyor.
Türkiye'de yıllık üretim 550-800 bin ton arasında, tüketim ise yılda 100-110 ton.
Arz fazlası
ürünün bir kısmı ihraç edilirken kalan kılım kamu tarafından alınıyor. Arz fazlası yüzünden
devlet
zarar ederken başka
ülkeler daha uygun fiyatla fındık satabiliyor.
2008’de arz fazlası 300 bin ton fındığın TMO’ya
maliyeti 1 milyar
lira oldu. TMO piyasaları bozmamak adına elindeki fındığı
yağ yapımı için
gönderiyor. Gelecek yıllarda
alım da yapmayacak…
2009-2012 döneminde uygulamada olan fındık stratejisiyle, 290 bin üreticiye toplam 2,6 milyar
lira
destekleme
ödemesi yapılacak.
Bunun 1,8 milyar
lirasını, 406 bin hektar alanda üretim yapan 209 bin
üreticiye dekar başına 3 yıl süreyle 150 lira olarak ödeniyor 'alan bazlı
destek' oluşturuyor.
Ruhsatsız 176 bin hektar alanda üretim yapan 81 bin
üreticiye ise ''alternatif
ürün ve söküm desteği'' olarak, 3 yılda dekar başına toplam 600
lira olmak üzere 753 milyon
lira
ödeme yapılıyor.
BAŞBAKANIN SON KEZ
YARDIM ELİNİ UZATMASINI BEKLİYORLAR
CHP
milletvekili Akif Hamzaçebi’nin 10 gün önce verdiği yazılı önergesinde Başbakan’a Fiskobirlik arazisinin Milli Emlak’a aktarılması ile oradan elde dilecek gelirle Fiskobirlik’in TMO’ya olan borçlarını sıfırlamayı taahhüt edip etmediğini sordu?
Önergenin verilmesine gerekçe olarak Başbakan’ın söz verdiği iddia ediliyor. Fındık
üreticisini fındık baronlarına bırakmak istemeyen Başbakan’ın Tarım Bakanı Eker’e
talimat verdiği, Milli Emlak’ın Fiskobirlik’e ait olan araziyi kiralama yolu kamulaştırmasını istediği ve Fiskobirlik’in TMO’ya olan 27 milyon borcunun silinerek
yeniden fındık vermesini istediği iddiası dillendiriliyor.
Şu an itibari ile TMO’nun elinde bulunan 330 bin ton fındık var. 200 bin tonu
yağ üretimine gidecek. TMO’nun 3-4
lira arasında
alım yaptığı fındığı
yağ üretilmesi için satacak 1
liraya satacak. TMO’nun
zararı 1,5 milyarı aşacak.
2004 KARARNAMESİNDEKİ ‘VE-VEYA’İFADESİ YÜZÜNDEN 53 MİLYON ALACAĞI DANIŞTAY’DA DAVA SÜRÜYOR!
AK Parti hükümetinden önce koalisyon hükümeti zamanın Fiskobirlik’i de kapsayan ‘
Birlikleri’ özerkleştiren kanun çıkmıştı. Dünya
Bankası desteği ile o dönemde Fiskobirlik’e ait 1,5 milyar borç silindi.
Bu borç Dünya
Bankası fonundan karşılandığı için doğrudan Hazine’ye yükü olmadı. Hazine, Fiskobirlik ile mahsuplaşmayı gerçekleştirdikten sonra 2004’te çıkan kararnamedeki “Fiskobirlik’in
hesaplaşma
sonucu çıkacak borçlarının alacak ve borçlarının mahsuplaşmasında 2000 öncesi ve/veya sonrası” ifadesi yüzünden 53 milyon Hazine tarafından Fiskobirlik’e verilmiyor.
Hesaplamanın 2000 yılında borç sıfırlanmasına göre
hesaplanması gerekirken, Hazine “ve-veya” ifadesine dayanarak 2000 sonrası borçlarını da alacağından mahsup etmiş. Bu yüzden Fiskobirlik’in 53 trilyonluk alacağı Danıştay’da dava sürecinin bitmesini bekliyor.
ÜRETİCİ
SOSYAL PATLAMA SINIRINDA
Fındık ihracatçısının sezon öncesi
yurtdışındaki
üreticilere taahhüt ettiği fiyat 3,5
lira civarında olunca iç pazarda da ihracatçı
ürünü sezonda 3 liraya almayı istiyor.
Fındıktaki
maliyet ise 4,2
lira. Hemen hemen Fiskobirlik’e bağlı bütün
birlikler borçlu ve
üretici 4 yıldır parasını alamıyor. Üretici zor durumda
sosyal patlamanın eşiğinde! Göç sayısında bölgede artış gözleniyor.
15-20 bin
üretici 4 yıldır Fiskobirlik’
ten parasını alamıyor.
Üreticiden 2006 yılında alınan fındığı TMO Fiskobirlik’
ten aldı.
Bankalara olan
kredi borçlarını ve 2000 yılından sonra Hazine’ye 230 milyon borcunu ödeyen
birlik
üreticiye parasını veremedi. Şimdi
üreticiye karşı mağdur olan Fiskobirlik’in tek talebi
kredi alabilmek!
FİSKOBİRLİK
YENİ FINDIK STRATEJİSİNİ DESTEKLİYOR
Ekonomik açıdan arazilerin sınırlandırılmasını
destekleyen Fiskobirlik, taban arazide fındığın ekilmesine karşı! Arz fazlasının
çözümü için
yeni stratejiyi
destekleyen Fiskobirlik, arz fazlası ortadan kalktığında piyasanın
güçlü oyuncularından biri olacak.
ABD, Azerbaycan ve Gürcistan gibi bölgelerde üretilen fındık
Türkiye’nin ürettiği kadar
kaliteli
ürün üretemiyor. Bugün İtalya, İspanya, Almanya gibi
ülkeler kendileri de üretmelerine rağmen
Türkiye’den fındık ithal ediyorlar. Fiskobirlik’in
yurtdışındaki pazarlarla ilgili bir sorunu da söz konusu değil.
Yeni Fındık Stratejisi’nde Fiskobirlik’in endişe duyduğu konuların başında 3 yıl sonrasında arz fazlası ortaya çıkarsa
devletin ne yapılacağı var? Fiskobirlik, ‘Doğrudan gelir desteği’ olarak 2,6 milyar
ödeme yapılması yerine desteğin söküm için verilmesini öneriyor.
Fiskobirlik
üreticiye doğrudan gelir desteği toplam 600
TL yerine söküm için bin 500
lira verilmesini alternatif
ürüne vermesini talep ediyor. Üstelik
üreticiye sırf arazisi var diye ürettiği
ürünün dekar
maliyetinden daha fazla
para ödenmesi de bir diğer sorun.
KARARNAMEYE RAĞMEN
KREDİ VERİLMİYOR
2007’de göreve gelen yönetim bir süredir feryat ediyor. Kredilerin ödenemediği dönemde en büyük
yağ fabrikası Ordu
Yağ Sanayi (Çotanak) satıldı.
Banka
kredileri kapatılan Fiskobirlik’in
bankalara ve de
Destekleme İstikrar Fonu’na borcu bulunmuyor.
Bakanlar
Kurulu’nun çıkarılan kararnamede
birliklere işletme
kredisi tanınmasına rağmen Fiskobirlik’e verilmediği iddia ediliyor. Gayrimenkullerini satarak borçlarını kapatma yoluna giden Fiskobirlik’e TMO haciz koymuş durumda.
Haciz konusunda da TMO’ye
teklif götüren Fiskobirlik, borçlarına mahsup edilecek mallara karşılık TMO’daki 330 bin fındığı da
işlemeyi talep etmiş.
Yağlık fındıktan dolayı
sıkıntıya düşen TMO
zararını azaltmak için bu
teklife sıcak bakmıyor. TMO stokları yüzünden asli işi olmayan fındık ezmesi ve fındık yapıyor. Fiskobirlik ise TMO’da fındığı
işlemeye ve borçların da kapanmasına talip.
FİSKOBİRLİK’İN MALLARI DEĞERİNDE SATILMALI
Fiskobirlik’in toplam borcu 93 milyon
lira. Borcun 28 milyon lirası TMO’ya, 43 milyon
lirası
üreticiye ve 22 milyon da vergi SSK ve personel borcu bulunuyor. Şu anda personelin kişi başı ortalama 12 bin
lira alacağı var.
Fiskobirlik’in Trabzon’da Milli Emlak aracılığıyla Karadeniz Teknik
Üniversitesi’ne vereceği arazi ve binanın değeri 40 milyon
TL değerinde. Gerekli izinler verilmesine rağmen KTÜ Rektörlüğü binayı 30 milyon
TL’ye almayı talep ediyor. Fiskobirlik ise son umudu olan gayrimenkullerinin ederinin altında satılmasından endişeli!
KTÜ’ye tahsis edilecek bina ve arazi ile ilgili 40 milyon
lira ile TMO’ya olan 28 milyar borcunu
ödemeyi planlayan Fiskobirlik, kalan 12 milyon
liralık TMO’dan alacağı
ürünü işleyerek 30 milyon
lira katma değer
sağlamayı arzuluyor.
Piyasada TMO’nun Fiskobirlik’e fındık verilmesi de tepkiyle karşılanırken
para verilmesinin teşvik edildiği ve bazı çevrelerin fiyatların yükselmesinden endişe duyduğu da iddialar arasında!
FINDIK ÜRETMEK DAHA KOLAY
ÜRETİCİ SÖKMÜYOR
Fındık
üreticisinin her ne kadar fındıktan geliri azalsa da vazgeçmiyor. Fındığın araziyi tutması ve kolay toplanması
üreticinin vazgeçmeme nedenleri arasında! Yılda 3 kere
ürün toplamanın
sıkıntısı yerine üretici yılda bir kere toplamayı yeğliyor.
İhracatçı piyasada fiyatı düşürüyor.
Üreticinin
maliyeti gelirinden kat kat fazla olunca bölgede göçler arttı. Karadeniz
insanının inadı fındık bahçelerinin sökülmesini de engelliyor.
Karadeniz’in iklimi kivi üretimine müsait ve alternatif ürün olarak kivi üretimi
destekleniyor. Fakat Karadeniz’de kivi üretimine dönen
üretici sayısı da yeterli değil.
FİSKOBİRLİK İHRACATÇIDAN
ŞİKAYETÇİ
İhracatçıların Çin, Pakistan, Hindistan gibi
ülkelere gitmemesi
sıkıntının diğer bir kaynağı... Bu
ülkelerde mevcut olan ilişkiler de ihracatçı tarafından zayıflatılmış.
Fındık Tanıtım Grubu’nun
yeni pazarlar yerine
Avrupa’da Nutella üreticisi Ferrori,
Türkiye’de Oltan Grubu’na çalıştığı ve
Avrupa pazarı dışına çıkmadığı iddialar arasında yer alıyor.
FTG’nin
üretici düşünmeyen bir politikası olduğu ve tamamen ihracatçı ile çalışması da iddialar arasında…
Fiskobirlik FTG’ye üyesi değil Ulusal Fındık Konseyi’ne
üye;
üreticinin, Fiskobirlik’in ve ihracatçının bulunduğu bu konseyde her kesimden birer temsilci olmasına rağmen burada da ihracatçının ağırlıkta olduğunu biliniyor.Fiskobirlik’in burada da
ekonomik anlamda bir temsili yok.
Türkiye’nin fındık aromasının
kalitesini hiçbir
ülkenin tutmamasına rağmen ABD’nin teşviki ile fındık eken Gürcistan
kalite olarak olmasa da üretim olarak
Türkiye’ye rakip. Sınırdan kaçak fındık girişi de yapılıyor.
FİSKOBİRLİK GEÇMİŞ YÖNETİMLER ÇOK ÇEKTİ
Fındık piyasasının aktörleri ile kıyaslandığında geçmişe dönük büyük zafiyetleri de var. Fiskobirlik diğer
birliklerden
farklı olarak siyasi ve demokratik anlamda daha
güçlü! Bu
gücü Fiskobirlik’e üyelerinin bulunduğu
geniş coğrafya sağlıyor.
Fiskobirlik’in sorunlarının yanı sıra geçmiş yönetimlerden kaynaklanan zafiyetler de var. 2005'
ten itibaren açıklanan
yüksek
alım fiyatı politikası ve kooperatif üyelerinin fazlalığı en büyük
eksikleri arasında...
Personel arasında İngilizce bilen eleman olmaması,
profesyonel
pazarlama yapabilecek, ithalatı ihracatı bilen eleman bulundurulmaması ayrı bir tartışma konusu.
4572 sayılı kanuna tabii Fiskobirlik Sanayi Bakanlığı’na kanunun değişmesi için talepte bulunmuş. 2008-2009 yıllarında birlikteki kooperatiflerin sayısının azaltılması için verilen önerge
birlikleri “
kar eden,
zarar eden, az üyeli ve çok üyeli” şeklinde gruplara ayırdığı için uzlaşma sağlanamamış.
Bakanlık nezdinde lobiler nedeniyle bakanlıkla
sağlıklı irtibat da
kurulamadığı iddialar arasında.
Fiskobirlik’teki diğer bir sorun da sıcak
para temini için marketçilikle uğraşması.
18 adet marketi Fiskomar adıyla marketi bulunan 14-15 milyon sermayeli marketlerin bilanço değerlerinin de 10 trilyon ayrıca marketlerin de 5 trilyon alacağı var.
TÜKETİCİ İÇİN EK
BİLGİ VE FİSKOBİRLİK ÜRÜNLERİ
Fiskobirlik, fındık ezmesi, fındık
kreması, nuga, pikola fındık ve diğer kavrulmuş fındık çeşitlerini üretiyor. Yeterli hammadde
alımı yapamadığını için
ürün yelpazesini
genişletemiyor. Hammadde yetersizliği önceki yıllarda
tüketici tarafından beğenilen ‘Fiskat’ların üretimini de sonlandırmış.
Fındıkta kabuklu
maliyet 4,2
lira bu iç fındığa
dönüştürüldüğünde
maliyet 8
lirayı buluyor. TMO’nun 10
liradan piyasaya verdiği fındık Fiskobirlik tarafından 12-14
liraya piyasaya veriliyor.
Bu haber 2,020 defa okundu.
Yorumlar
+ Yorum Ekle