‘Otomatik yapı denetim’ 2 bin firmayı zor duruma düşürdü

‘Otomatik yapı denetim’ 2 bin firmayı zor duruma düşürdü

DÜNYA 

Bu yıl başından itibaren uygulamaya giren ‘otomatik yapı denetim sistemi’ sektörü mutlu etmedi. Hem uygulamadaki problemler hem de işlemlerdeki şeffaflık sıkıntısı nedeniyle sektörde işler durma noktasına geldi.

Otomatik yapı denetim sistemi 01 Ocak 2019'da uygulamaya girdi. Gayrimenkul sektörünün sıkıntıya düştüğü bir dönemde uygulamaya giren ve yaklaşık 2 bin firmayı etkileyen yeni sistem sektör firmalarını ise mutlu etmedi.

Halihazırda 150 milyon metrekaresi İstanbul’da olmak üzere Türkiye genelinde 800 milyon metrekarelik inşaatın denetimini üstlenen firmaların yeni sistemle işleri durma noktasına geldi. Ortalama 1 milyar 200 milyon liralık bir denetim ücretinin döndüğü pazarda özellikle büyük şehirlerde çok fazla yeni denetim firmasının kurulması, otomatik denetimle gelen işlerin azalması, şeffaflık ilkesinin uygulanmaması ve uygulamadaki problemler nedeniyle sektördeki firmaların zor duruma düştüğü ifade ediliyor. Otomatik yapı denetim sisteminin çıkması için uzun zaman çaba harcayan Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği Başkanı Tekin Saraçoğlu, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Yasa ekonomik krizin olduğu bir ortamda uygulamaya girdi. Bu nedenle işler azalınca yasa yetersiz kaldı ve birçok yapı denetim firması maddi sıkıntı içine girdi.”

Uygulamada sıkıntı yaratan bir diğer etkenin ise otomatik denetim sisteminde yer alan işlerin ve sırada bekleyen firmaların sırasının şeffaf olarak gösterilmemesi olduğunu aktaran Saraçoğlu, “Şu anda dağıtım yapılıyor. Ancak sırada kim var, kime hangi iş gidiyor. Bunu göremiyoruz. Bakanlık ise manipülasyon olacak gerekçesiyle bu listeyi yayınlamıyor. Bunu da kabul ediyoruz. Ancak en azından dağıtılan işlerin listesi ve dağıtıldığı firmayı bilirsek oradan sıranın kendimize geldiğini tahmin edebilir, önümüzü görme imkanımız olur” diye konuştu. “Ayakta kalma mücadelesinin verildiği bu dönemde en azından iki mi, üç ay mı bekleyeceğiz? Biz bu sırayı bilirsek ona göre mücadelemizi sürdürebiliriz” diyen Saraçoğlu, “Hiçbir şey yapmasa da en küçük bir ofisin aylık masrafları 20 ile 30 bin TL arasında. Şimdilik eskiden gelen işlerle idare ediyorlar. Ancak firmalardan gelen bilgiler artık dayanamıyoruz şeklinde. Birçoğu ne olduğunu göremediği için şirketini devretmeye çalışıyor” diye konuştu. Geçen 5 aylık süreçte kendi şirketine ise sadece iki iş geldiğini aktaran Saraçoğlu, “Bunlardan biri normal boyutlarda bir iş oldu. Diğeri ise 130 metrekarelik bir işti. Ancak 100 kilometre uzakta bir işti. Zaten gidip geldiğinizde tamamı zarara dönüşüyor. Ancak zararına da olsa yapıyoruz. Yeter ki düzgün işler akmaya başlasın” dedi.

50 bin proje otomatik sistemden kaçırıldı

Tekin Saraçoğlu, hem müteahhitlerin hem de yapı denetim firmalarının uygulamaya giren otomatik yapı denetimine girmemek için henüz projesi tam olarak belli olmayan 5 ila 10 metrekarelik başvurular yaparak yeni sisteme girmekten son anda çıktıklarını aktardı. Saraçoğlu, “Sonrasında bu küçük metrekareli işler 3-4 bin metrekarelik işlere dönüşüyor. Ahmet'in adına alınan işler Mehmet'in adına dönüyor. A parsel üzerinden yapılan işler B parsele dönüştürülüyor. Bu tamamen yasadan kaçmak için uygulanıyor. Bu şekilde 50 bin firmanın yeni sisteme girmekten çıktığı söyleniyor. Zaten işler azaldı bir de bu şekilde kaçırılan işler yeni sisteme girmediği için firmalar da boşu boşuna iş bekliyor”dedi.

Sistem yeni firmaya öncelik veriyor

Öte yandan tepki göstermelerine karşın “nasıl olsa devletten hazır iş geliyor” beklentisiyle birçok yeni yapı denetim şirketinin kurulduğunu aktaran Saraçoğlu, “Böyle olunca sistem öncelikle elinde iş olmayan yeni firmaya öncelik veriyor. Bu durumda bu işe yıllarını veren firmalara sıra zor geliyor. Ancak yenilerin de ellerine ayda bir iş gelse o da bir firmayı yaşatmıyor” dedi.

Eksiksiz denetim sağlıyor

Tekin Saraçoğlu, sistemin eksiksiz denetim için çok doğru olduğunu, denetimde iyi sonuçlar verdiğini ancak sistemin işleyebilmesi için adaletli dağıtımın gerekli olduğunu söyledi. Öte yandan küçük işlerin birleştirilerek verilmesi ile sistemin oturacağını kaydeden Saraçoğlu, 2 milyondan fazla insana iş sağlayan gayrimenkul sektöründe kentsel dönüşümle birlikte işlerin açılacağını söyledi. Saraçoğlu, “Ancak seçim ortamında bunlara pek sıra gelmiyor” diye konuştu.