Yatırımlarda düşüş son iki yıldır yüzde 15'lerde seyrediyor

22 Ekim 2019 13:43 tsi
Bakanlık en son ağustos ayı yatırım teşvik istatistiklerini açıkladı.

Yatırımlarda düşüş son iki yıldır yüzde 15'lerde seyrediyor

DÜNYA 

Bakanlık en son ağustos ayı yatırım teşvik istatistiklerini açıkladı.

Ağustos dönemlerini karşılaştırarak bakıldığında, son 5 yılda yatırımlarda trendin düşüş yönünde olduğu görülüyor. TL bazında bakıldığındaki artış, dolara çevrilerek bakıldığında yüzde 14 – 17’lik düşüşlere dönüşüyor. 2014’ün ilk 8 ayında (ocak – ağustos) 19 milyar dolarlık yatırım projesi için teşvik belgesi alındığı görülüyor. En son 2015’te artış olmuş ve rakam 21.8 milyar dolara çıkmış. Bu tarihten sonra sürekli düşüş izleniyor.

2016’da yüzde 12.4, 2017’de küçük oranda olmak üzere yine yüzde 0.4 düşüş olmuş. Son iki yıldaki düşüş, yüzde 17.1 ve yüzde 14 ile oldukça yüksek oranlı.

Koç şirketi Demir Export, Fernas ile milyarlık kömür yatırımına başlıyor

Koç'un şirketi Demir Export, Fernas ile kömür yatırımına başlıyor Ağustos 2019’da toplamda 66 ilde yatırım için teşvik belgesi alındı. 15 il hiç yatırım çekmedi.

Yatırım alan illerden sadece 18’inde planlanan yatırımların toplam değeri 100 milyon lirayı geçiyor.

20 ilde teşvik belgesi alınan yatırımların toplamı 10 milyon lirayı bile bulmuyor. 1 milyar üstü yatırım çeken tek il Manisa oldu. Manisa’da Defaş Madencilik, linyit madenciliği konusunda yeni yatırım yapacak. 4 milyon ton / yıl kapasiteli bu yatırım için 1 milyar 244 milyon liralık yatırım öngörülüyor. Defaş Madencilik AŞ, 28 Şubat 2019’da kuruldu. 10 milyon sermayeli şirketin kurucu ortakları Demir Export (payı %75) ile Fernas İnşaat (payı %25). Demir Export, Koç Topluluğu’nun madencilik şirketi. Demir cevheri üretiminden sonra baz metallerden çinko, kurşun, gümüş, bakır cevheri ve altın konsantreleri üretimine de başlamıştı. Defaş ile kömür madenciliği işine de girmiş oluyor.

Fernas ise son yıllarda çok sayıda kamu işi alan bir şirket. İnşaat, enerji, gaz dağıtımı, sanayi, gıda, turizm sektörlerinde yatırımları var. Yönetim Kurulu Başkanı Ferhat Nasıroğlu. Demir Export ile Fernas Manisa’da madencilik için yeni şirket kurdular. Türkiye Kömür İşleetmeleri, 2018’de Eynez Havzası’nı 3 ruhsata bölerek, ruhsat devri yöntemi ile ihaleye çıkarmış, 70 milyon ton rezervli 4 Nolu sahanın üretim haklarını Demir Export A.Ş. - Fernas Ortaklığı almıştı. Ortaklar Ankara merkezli olarak Defaş’ı kurmuşlardı. Soma’da da saha şirketi kurdular.

Medipol, 255 milyonluk yatırımla uygulama-araştırma merkezi kuracak

Medipol, 255 milyonluk yatırımla uygulama-araştırma merkezi kuracak. Ağustos ayında değeri 100 milyon lirayı geçen 11 yatırım için teşvik belgesi alındı.

Defaş’ın 1 milyar 244 milyon liralık kömür yatırımını da katarsak, 11 yatırımın 6’si enerjide olacak. Hizmetlerdeki 4 yatırımın ikisi belediye yatırımı. Diğer iki yatırımdan birisi sağlık yatırımları ile dikkat çeken Medipol Üniversitesi’nin.

Ağustos ayında alınan teşvik belgesine göre, Medipol, İstanbul’da üniversiteye bağlı 196 yatak kapasiteli Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi kuracak.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın da kurucuları arasında bulunduğu Medipol Üniversitesi’nin 14 araştırma merkezi bulunuyor. Hizmetlerdeki ikinci büyük yatırımı NG Tasarım Otelcilik kuracak.

Sakarya’da 145 milyon liralık yatırımla 5 yıldızlı, 552 yatak kapasiteli otel kurulacak.

NG Tasarım Otelcilik, Kütahya Porselen, Kütahya Seramik şirketlerinin de sahibi olan Nafi Güral’ın otelcilik şirketi. Gruba ait 3 otel bulunuyor.

Yatırımların seyri, büyüyen işsizlik sorununun çözümü için yetersiz

Yatırımların seyri, işsizlik sorununun çözümü için yetersiz Ağustos ayında 400 proje için teşvik belgesi alındı. Bu projelerin toplam yatırım değeri 9.1 milyar lira. Aylık bazda bakıldığında, 2018’in Ağustos ayına göre 1.9 milyarlık bir azalma dikkat çekiyor.

Asıl dikkat çekici olan yabancı sermaye yatırımlarındaki düşüş. Aslında daha çok sayıda yabancı sermayeli yatırım (28 adet) gözüküyor ancak bunlar küçük yatırımlar. Toplamı 369 milyon liraya ancak ulaşıyor. Bu yatırım projeleri için teşvik belgesi alan şirketler, kategoride “yabancı sermayeli” gözükseler de bu yüzde 100 yabancı sermayeli oldukları anlamına gelmiyor. Bunların çoğunluğu Türk ortaklı şirketler.

2015, 2016 ve 2017 yıllarının ağustos aylarında yabancı sermayeli şirketlerin belge aldıkları projelerin öngördüğü yatırım tutarı her üç yıl içinde 1 milyar liranın üzerinde.

2016 yılında 3 milyara yakın. Ancak 2018 itibariyle manzara değişmiş gözüküyor. Geçen yılın ağustos ayında teşvik belgesi alınan projelerde yabancı sermayeli olanların toplam tutarı 380 milyon, bu yıl ağustosta ise 369 milyon lira. 2019 yılı Ocak-Ağustos döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 76,2 milyar TL olan toplam 3.152 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş. Düzenlenen belgelerde 125.829 kişilik istihdam öngörülüyor.

Bu yatırımların tamamı gerçekleşirse ve aylık bazda istihdam tahmini 100 bin civarında kalırsa, bu yıl bazında 1.2 milyon kişiye istihdam demek.

Ancak hem bu yatırım projelerin bir kısmı gerçekleşemiyor, hem de yatırımların aylık bazda 9 – 10 milyar lira düzeyinde seyretmesi yüzde 14’leri bulan işsizlikte sorunu karşılayamıyor.

Silah ve mühimmat imalatı yatırımlarında zıpkın çıkış

Silah ve mühimmat imalatı yatırımları zıpkın gibi! Yatırımlarda, Türkiye’nin operasyon gündeminin etkileri görülüyor. 

Kamunun büyük projeleri hariç, özel sektörün sadece silah ve mühimmatı içeren yatırımlarında çok dikkat çekici bir artış var. Bu yılın sadece ilk 8 ayında teşvik belgesi alınan yatırım projelerinin toplam değeri, önceki 4 yılın toplamına yakın.

2015 yılında silah ve mühimmat üretim amaçlı belge alınan yatırımların toplam değeri 45 milyon lira, 2016 yılında 165 milyon, 2017’de artış başlamış ve rakam 409 milyon liraya çıkmış. 2018’de de 364 milyon liralık yatırım için belge alınmış. Bu 4 yılın toplamı 983 milyon liralık yatırım ediyor. Bu yılın ilk sekiz ayında belge alınan yatırımların tutarı ise 874 milyon lira ile önceki 4 yıl toplamının yüzde 89’una ulaştı.

Nurol, TOMA üretecek

Silah ve mühimmat üretimi amaçlı olarak bu yılın ağustos ayında yatırım teşvik belgesi alanlar içinde Assan İş Makinaları’nın 38.5 milyon liralık yatırımla, uçak bombası gövdesi, mekanik kuyruk kompleksi, bilyalı uçak bombası gövdesi üretimi ile Mekatronik Sistemler AŞ’nin 43.1 milyon liralık atış mekanizması, namlu üretimi amaçlı yatırımları dikkat çekiyor. Yılın önceki aylarında yatırım teşvik belgesi alanlardan yatırım değeri görece yüksek olanlardan bazıları şöyle:

• Sistem Savunma, 68.6 milyonluk yatırımla şeritli makineli tüfek üretecek

• Dikmen Savunma, 71 milyon liralık yatırımla keskin nişancı tüfeği üretecek

• Mertsar Savunma ile Norsmak Makine gaz tüfeği üretecekler

• Nurol Makine, 46 milyon lira yatırımla 150 adet TOMA, 250 zırhlı araç üretecek

• Seykaç, 48.6 milyonluk yatırımla bombaatar üretecek.

• YKC Plastik silah kabzası ve şarjör, Karmetal tank mühimmatı, Cemer bombaatar, Stoeger tabanca üretecek. ZRS PHatlayıcı Sanayi mermi üretimi yapacak. Sirus Makine ve MMS’nin de savunma sanayine yönelik imalat yatırımları olacak.

Yatırımların seyri, büyüyen işsizlik sorununun çözümü için yetersiz

Yatırımların seyri, işsizlik sorununun çözümü için yetersiz Ağustos ayında 400 proje için teşvik belgesi alındı. Bu projelerin toplam yatırım değeri 9.1 milyar lira. Aylık bazda bakıldığında, 2018’in Ağustos ayına göre 1.9 milyarlık bir azalma dikkat çekiyor.

Asıl dikkat çekici olan yabancı sermaye yatırımlarındaki düşüş. Aslında daha çok sayıda yabancı sermayeli yatırım (28 adet) gözüküyor ancak bunlar küçük yatırımlar. Toplamı 369 milyon liraya ancak ulaşıyor. Bu yatırım projeleri için teşvik belgesi alan şirketler, kategoride “yabancı sermayeli” gözükseler de bu yüzde 100 yabancı sermayeli oldukları anlamına gelmiyor. Bunların çoğunluğu Türk ortaklı şirketler.

2015, 2016 ve 2017 yıllarının ağustos aylarında yabancı sermayeli şirketlerin belge aldıkları projelerin öngördüğü yatırım tutarı her üç yıl içinde 1 milyar liranın üzerinde.

2016 yılında 3 milyara yakın. Ancak 2018 itibariyle manzara değişmiş gözüküyor. Geçen yılın ağustos ayında teşvik belgesi alınan projelerde yabancı sermayeli olanların toplam tutarı 380 milyon, bu yıl ağustosta ise 369 milyon lira. 2019 yılı Ocak-Ağustos döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 76,2 milyar TL olan toplam 3.152 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş. Düzenlenen belgelerde 125.829 kişilik istihdam öngörülüyor.

Bu yatırımların tamamı gerçekleşirse ve aylık bazda istihdam tahmini 100 bin civarında kalırsa, bu yıl bazında 1.2 milyon kişiye istihdam demek.

Ancak hem bu yatırım projelerin bir kısmı gerçekleşemiyor, hem de yatırımların aylık bazda 9 – 10 milyar lira düzeyinde seyretmesi yüzde 14’leri bulan işsizlikte sorunu karşılayamıyor.

 

Bu haber 1,015 defa okundu.