"TMO'ya ayrıcalık ithalatı körükler"

"TMO'ya ayrıcalık ithalatı körükler"

DÜNYA 

Yeni vergi paketine eklenen bir madde ile tarım ürünleri ithalatında Toprak Mahsülleri Ofisi'ne tanınan ihale ayrıcalığı tartışma yarattı.

Yeni vergi paketine ilave edilen bir madde ile Toprak Mahsulleri Ofisi'ni (TMO) tarım ürünleri ithalatında Kamu İhale Yasası'ndan muaf tutulmak istenmesi sektörde tartışmalara neden oldu.

Tarım sektörü temsilcileri ithalatın kolaylaştırılması ile Türkiye'nin ithalat cennetine dönüşeceğini ve üretimin olumsuz etkileneceğini belirterek bu düzenlemeye karşı çıkıyor. TMO ise bunun ülkeye zaman ve fiyat açısından önemli avantajlar sağlayacağını ileri sürüyor.

"Dijital Hizmet Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi"nde yer alan düzenleme Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda kabul edilir ve yasalaşırsa, TMO, tarım ürünleri ithalatı için yapacağı ihaleler Kamu İhale Kanunu'ndan muaf olacak.

Hangi ürünlerde uygulanacak?

TMO’nun görev alanına giren tüm ürünlerde yapılacak ithalat ihalelerinde Kamu İhale Yasası muafiyeti uygulanacak. TMO’nun görev alanındaki başlıca ürünler, hububat, bakliyat ürünleri. Buğday, arpa, mısır, çeltik (pirinç), nohut, fasulye, mercimek ilk akla gelenler. Geçen yıl kuru soğan ve patates ithalatı için de görev verilmişti. Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak görevlendirmelere göre ürün sayısı artabilir.

Yabancı firmaların ihalelere katılımı sağlanacak

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde komisyon görüşmelerinde düzenleme ile ilgili hem iktidar hem de muhalefet milletvekillerini bilgilendiren TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, düzenleme ile ilgili DÜNYA'ya şu bilgileri verdi: "Bu düzenleme daha önce de bir kaç kez gündeme gelmişti. Düzenleme ile TMO’ya ithalat ihalelerinde Kamu İhale Yasası'ndan muafiyet getiriliyor. Ancak ceza ve yaptırımlar konusunda bir muafiyet yok. Burada temel hedef, yaptığımız ihalelerde hem zaman kaybının önlenmesi, hem de fiyat açısından bir avantaj sağlanmasıdır. Kamu İhale Kanunu'na tabii olunca yabancı firmalar ihalelere katılmakta imtina ediyor. Bunu bir risk olarak görüyor. Biz daha çok katılım olmasını ve rekabet olmasını istiyoruz. Çünkü emtia piyasaları artık anlık değişiyor. Fiyat dalgalanmaları yaşanıyor. Biz bundan etkilenmeden en uygun zaman ve fiyata almak istiyoruz. Kamu İhale Yasası'na tabii ihale yaptığınızda süreç çok uzuyor. İhale yapılıp sözleşme imzalandıktan sonra ürün teslimi bazen 30-40 gün, hatta iki ayı bulabiliyor.

Fiyat avantajı olabilir

İhalenin yine yapılacağını ancak Kamu İhale Yasası'na tabii olmayacağını anlatan Ahmet Güldal,"Bu düzenleme ile sözleşme imzalandıktan hemen sonra bir hafta da hatta bir gün sonra ürünü alabiliriz. Ayrıca daha uygun fiyata almamız da mümkün olacaktır. Biz 2 milyon ton ürün ithal ettiğimizde buğday, mısır, arpa gibi ürünlerde ton başına 5 dolar daha düşük alsak 10 milyon dolar avantaj elde etmiş oluruz. Piyasalar çok hızlı değişiyor. Hububatta Suudi Arabistan, Ürdün gibi ülkeler bir seferde 1-1.5 milyon tonluk ihaleler yaptığında piyasayı altüst ediyorlar. Fiyat değişiyor. Biz hem iç piyasa hem dünya piyasalarını çok yakından izliyoruz. İhtiyacımız olduğunda en uygun fiyata alma avantajımız olacak" dedi.

“Değişikliklerde kamu faydası var”

TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, verilen yetkinin tamamının kullanılmadığını, ihtiyaç kalmaması ve yeterli stok oluşması halinde dış alım yapılmadığını belirterek, “Bu değişiklikte kamu faydası vardır. Üreticilerimize herhangi bir zararı yoktur. Hasat dönemi olan ürünlerde hiç bir şekilde ithalat yapılmamış ve yapılmayacaktır. Ülkemiz un ihracatında dünyada 1. ve makarna ihracatında 2. sıradadır. Son 10 yılda un ihracatımız 2 katına, makarna ihracatımız 6 katına, yumurta ve beyaz et ihracatımız 4 katına çıkmıştır. 2002-2018 yılları arasında 15 milyar dolar karşılığı 54 milyon ton buğday ithalatı varken, un, makarna, bulgur, irmik, bisküvi gibi mamul ürünlerin buğday karşılığı hesaplandığında 27 milyar dolar değerinde 68 milyon tonluk bir buğday ihracatımız görülmektedir. 2002 yılından bu yana söz konusu ticaretten ülkemizin elde ettiği net gelir 12 milyar dolar. 2002-2018 arasında mısır ithalatına ödediğimiz miktar 7.7 milyar dolar iken yumurta, beyaz et, nişasta mısır irmiği, yem gibi ürünlerin ihracatındaki mısır karşılığı hesaplandığında 12 milyar dolar değerinde bir ihracat geliri görülmektedir. 2002’den bu yana bu ticaretten 4.3 milyar dolar gelir elde edilmiştir" dedi.

ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ TEDİRGİN

İthalat ihalelerinin bu kadar kolaylaştırılmasının tarımda ithalatı artıracağını belirten üretici temsilcileri, Sayıştay'ın 2018 raporlarına bakılırsa özellikle canlı hayvan, et ithalatında yaşananlar üreticiyi ve tüketicinin endişelendirdiğini söylüyor. İthalatın üretici üzerinde bir terbiye edici sopa olarak kullanıldığını belirten üreticiler: "İthalatın bu kadar kolay yapılması, fiyatı artan her ürünün ithal edilmesi ve yerli üretimin olumsuz etkilenmesi anlamına geliyor. Üretici ithal ürünlerle rekabet edemediği için üretimden çekiliyor. O zaman da üretim azalıyor ve daha çok ithalat yapılması gerekiyor. İthalat ihalelerindeki bu düzenleme ile

ülkeye zaman ve fiyat bakımından avantaj sağlanacağı söyleniyor. Türkiye kendi tarım potansiyelini değerlendirebilse ne ithalata ne de ihaleye gerek kalmayacak. Yapacağı ihracatla çok daha büyük kazanımlar elde edecektir. Asıl yapılması gereken ithalat sarmalından kurtulmak olmalı. Bunun için üretimi artıracak önlemler alınmalı. İthalata değil üretime destek olunmalı" görüşünü dile getirdi