Sosyal Güvenlik'te 16 madde tamam

ANKARA - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda değişiklik yapılmasını öngören 76 maddelik tasarının toplam 16 maddesi onaylandı.

Plan ve bütçe komisyonunda görüşmelerine önceki gün başlanan tasarının kabul edilen maddelere göre, emekli aylıklarının hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yılın aralık ayında açıklanan TÜFE ile o yılın GSYİH gelişme hızının yüzde 30'unun toplamına bir tam sayının ilave edilmesiyle bulunacak.

Harp ve terörle mücadele malullerinin sigortalı veya kendi namına çalışmaya başlamaları durumunda aldıkları aylıkları kesilmeyecek. Aylıkları kesilmeden devlet memuru olarak çalışan maluller hakkında uzun vadeli sigorta kolları, sigortalı ve kendi namına çalışanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmayacak, genel sağlık sigortası primi alınmayacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra devlet memuru olanlar, sigortalı sayılacak ve genel sağlık sigortası kapsamına alınacak. Köy muhtarları, tarım sigortalısı sayılacak. İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince, işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği süresince, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak.

Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde işverenler tarafından çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında, kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacak. Bu kişiler, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanabilecek. Bu kapsamda isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortalı primi alınmayacak.

Emzirme ödeneği

Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya, hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş görememezlik süresince, günlük iş görememezlik ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden sigortalı kadın, sigortalı erkeğin çalışmayan eşi ile BAĞ-KUR'lular da yararlanacak. Bu kişilere, çocuğun yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin 3'te biri tutarında (202 YTL) emzirme ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden yararlanmak için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olma şartı aranacak. Genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcunu ödemeyen BAĞ-KUR'lu, emzirme ödeneğinden yararlanamayacak.

İş görememezliğine neden olan rahatsızlık ve hastalık nedeniyle sigortalılığı sona erenler, işten ayrıldığı tarihten itibaren 300 gün içinde çocukları doğarsa, analık sigortası haklarından yararlanacak. Doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödeyen bu kişilere, emzirme ödeneği verilecek. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek iş göremezlik ödeneği, yataklı tedavilerde, günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise üçte ikisi olacak. Malullük aylığı bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve toplam 1800 gün prim ödeme şartı aranacak. Ancak, başka birinin bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar b hüküm dışında tutulacak. Bu kişilerde, 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları bildirilme şartı aranacak.

Aylık bağlama oranı

Tasarıya göre, 50 yaşını doldurmuş ancak erken yaşlandığı tespit edilmiş sigortalıların diğer koşulları sağlamaları halinde yaşlılık aylığından yararlanabilmelerini olanak sağlayan yaş sınırı, 50'den 55'e çıkartılacak.

Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının, her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanacak. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınacak, ancak aylık bağlama oranı, yüzde 90'ı geçemeyecek. Tarımsal faaliyette bulunanlar hariç, yaşlılık aylığı alırken yeniden çalışmaya başlayan BAĞ-KUR'lulardan, yüzde 15 oranında sosyal güvenlik destek primi alınacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, milletvekillerinin tasarının maddelerine ilişkin eleştirilerini yanıtlayarak, çalışmayı teşvik eden bir sistem getirmeyi çalıştıklarını ifade etti. Çalışmayı öncelemeyen bir sosyal güvenlik sisteminin ayakta kalmasının mümkün olmadığını dile getiren Çelik, "Kayıt dışı ile mücadele etmemiz isteniyor. İnsanları hızlı bir şekilde sistemin dışına çıkartırsak kayıt dışı ile mücadele zorlaşır. TÜİK'in rakamlarına göre 2 milyon 135 bin kişi emekli olmasına rağmen kayıt dışı çalışıyor. Şu anda iş arayan işsiz sayısı ise 2 milyon 350 bin kişi" diye konuştu.