Kıdem tazminatı sistemi korunmalı

8 Mart 2008 08:40 tsi
Hükümetin iki yılı aşkın süredir üstünde çalıştığı istihdam paketine ilişkin tartışmalar, gündemdeki yerini koruyor.

Kıdem tazminatı sistemi korunmalı
Sabah*Onur Uysal
Hükümetin iki yılı aşkın süredir üstünde çalıştığı istihdam paketine ilişkin tartışmalar, gündemdeki yerini koruyor. Geçen hafta boyunca iş dünyasının birinci gündem maddesini pakette yapılması düşünülen kıdem tazminatı sistemi değişikliği oluşturdu. Paketin en hassas konularından biri olan kıdem tazminatı sisteminin değiştirilmesi planları, her zamankinden farklı olarak sadece çalışan kesimde değil işveren cephesinde de kaygı yarattı. OECD raporlarını ve Dünya Bankası'nın isteğini dikkate alan Hükümet'in hazırladığı yeni istihdam paketinde, kıdem tazminatına ilişkin alternatifler üç başlıkta toplanıyor. İlk alternatif, kıdem tazminatının tamamen kaldırılarak işsizlik sigortası imkanlarının gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılması.
Salih ERTÖRBu düzenlemeyle işsizlik sigortasından yararlanan kişi sayısının üç kat artması planlanıyor. İşsizlik ödemesi tavanının, brüt asgari ücretin iki katına kadar artırılması da gündemde. Ancak uzmanlar bu önerinin işsizlik ve kayıtdışılığı artıracağı yönünde kaygılı. Sosyal güvenlik uzmanı Resul Kurt, kıdem tazminatı ve işsizlik sigortası ödemelerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini savunarak "İşsizlik sigortası yardımlarının artırılması üzerine kurulu bir sistem hem kayıtdışı istihdamı teşvik eder hem de Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prim kaybına neden olur" diyor. Kurt, Sosyal Güvenlik Reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı Kanun'da işsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlerin
Sezgin ÖZCANhem işsizlik ödeneği almalarını hem de bu sürede emeklilikle ilgili uzun vadeli sigorta kolu primlerinin İş-Kur tarafından yatırılmasını sağlayacak düzenlemenin de kayıtdışını tetikleyeceğini düşünüyor. Bir diğer Sosyal Güvenlik Uzmanı Sezgin Özcan da işsizlik sigortasının tavanının artırılmasına dair düzenlemenin sorunu çözmeyeceği görüşünde. Bordrolama ve istihdam hizmeti veren Datassist şirketinin genel müdürü Ayşe Nazmiye Uça ise işveren tarafını yakından ilgilendiren bir noktaya dikkat çekiyor. Uça, "İşsizlik priminin artırılması işverene yeni bir yük getirilmesi anlamına da geliyor. İstihdam yaratılması için işveren yükümlüklüleri altında sıkışmamış işletmeler lazım. İşverene bu kadar
Aziz ÇELİKyüklenilmesi halinde, zaten çalışacak işyeri olmayacağı gerçeğinin anlaşılması gerekli" diyor.

Keyfi işten çıkarmalar olur
Paketteki ikinci alternatifte, her işçi için yatırılan primlerin ortak bir fonda toplanması ve işçilerin mevcuttaki kadar kıdem tazminatı alması planlanıyor. Fonda yeterli tutar olmadığında paranın Hazine'den karşılanmasını öngören bu alternatifte, prim oranı artırılsa da sistemin ilerleyen yıllarda açık vereceği dikkate alınarak kamuya getireceği yüklerin sürdürülebilir olmadığına işaret ediliyor. Primlerin ortak bir fonda toplanmasına ilişkin en önemli tez ise çeşitli sebeplerle işinden olmuş ve kıdem tazminatını alamamış bir çalışanın mağduriyetini ortadan kaldırmak. Şirketin
Ayşe N. UÇAiflas etmesi ya da ekonomik yapısının bozulması nedeniyle işinden olan bir çalışanın kıdem tazminatını güvence altına almasını öngören bu düzenleme itirazları da beraberinde getiriyor. Kristal-İş Sendikası Araştırma Uzmanı Aziz Çelik, mevcut sisteme getirilecek ufak bir değişiklikle aynı güvencenin sağlanabileceğini, sırf bu nedenle işleyen bir sistemin tamamen değiştirilmemesi gerektiğini savunuyor. Çelik, "Kıdem tazminatının işveren tarafından ödenmesi, keyfi işten çıkarmaların da önüne geçiyor. Ancak bu paranın bir fonda toplanması nedensiz işten çıkarmaların da önünü açar" diyor. Katılımlı Fon başlığı altında ele alınan üçüncü alternatifte ise işçilerin bireysel hesaplarında
Resul KURTizlenerek nemalandırılacak 'katılım esaslı' bir fon kurulması üzerinde duruluyor. Bu kapsamda işverenin, işçiye kıdem tazminatı ödemek yerine her ay işçinin fondaki hesabına, ücretin belirlenecek oranında prim yatırması, işçinin de işten ayrıldığında fonda biriken parayı nemasıyla birlikte alması tartışılıyor. Ancak bu alternatifte işçilerin mevcuttaki kadar kıdem tazminatı alamaması ihtimalinin doğabileceği fakat işsizlik sigortasının da bunu telafi edecek ölçüde genişleyeceği düşünülüyor. Aziz Çelik bu alternatifin de aksayacak birçok yönü olduğu görüşünde. İşveren tarafından fona yapılması öngörülen ödemelerde sıkıntı yaşanacağına değinen Çelik, "Zaten sigorta primi yatırmayan ve kaçak işçi çalıştıran işveren, kıdem tazminatı fonuna da para yatırmaktan kaçınır. Dolayısıyla fon, düzgün ödeme yapan şirketler tarafından finanse edilir hale gelebilir. Bu da fonda para birikmesi sorununu doğurur" diyor. Mercedes -Benz Türk İnsan Kaynakları Müdürü Salih Ertör, fon uygulamalarının hiçbir zaman amacına uygun olmayacağını düşünüyor. "Bu tarz uygulamalarla işverenin yükü azalmayacağı gibi, çalışanın tazminatını düzgün alamama gibi bir sorun ortaya çıkar. Şu anda dahi işsizlik sigortası için kesilen fonlar kullanılmıyor, atıl duruyor" diyen Ertör, alternatif sistemlerin personel devir oranlarını artıracağını, bunun da şirketlerde yönetim sorunlarına yol açacağını ifade ediyor.

 

Bu haber 1,440 defa okundu.