Kıdem Tazminatı Fonu, iyi kurgulanmalı

19 Mart 2008 18:25 tsi
Referans Gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın kıdem tazminatı fonuna ilişkin yazısı....

Kıdem Tazminatı Fonu, iyi kurgulanmalı
11.03.2008 | Noyan Doğan
    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Kıdem Tazminatı Fonu kurularak, fonun bireysel emeklilik şirketlerinin sorumluluğunda olacağını açıkladı. Bireysel emeklilik sektörünün temsilcileri ile konuya ihtiyatlı yaklaşıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik açıkladı; Kıdem Tazminatı Fonu kurulacak ve bu fon bireysel emeklilik şirketlerinin sorumluluğunda olacak. İstihdam Paketi içinde yeralan Kıdem Tazminatı Fonu çerçevesinde, işçinin aylık ücretinin yüzde 3'ü buraya aktarılacak ve Fon'dan on yıldan önce tazminat talep edilmeyecek.

Fon, bireysel emeklilik sistemi gibi işleyecek ve kıdem tazminatına ilişkin tutarların değerlendirileceği bireysel emeklilik şirketlerini işverenler, değerlendirilecek yatırım fonlarını ise çalışan belirleyecek.

Kıdem Tazminatı Fonu, hakkında bilinenler şimdilik bu kadar. Eminim, önümüzdeki dönemde rakamlar, oranlar, işleyişe yönelik uygulamalar daha çok değişecek. Nitekim, Bakan Faruk Çelik, konuyu tüm tarafların görüş ve önerilerine açacaklarını söyledi.

Belirtmek isterim ki, birkaç gündür yaptığım araştırmalar sonucu edindiğim izlenim; eğer Kıdem Tazminatı Fonu uygulamaya konursa -ki, işçi ve işveren kesiminden daha en başta ciddi tepki var, dolayısıyla hükümet geri adım atabilir- model, bireysel emeklilik fonlarında değerlendirilmesi şeklinde olacak. İşin o tarafı kesin gözüküyor.

Peki, kıdem tazminatına bireysel emeklilik sistemi nasıl adapte edildi ve bu noktaya nasıl gelindi? Aslını isterseniz bu konu pek de yeni değil. Bireysel emeklilik sisteminin yeni başladığı dönemlerde, yani üç sene önce, sistemin gelişmesi adına bireysel emeklilik şirketleri tarafından öneri olarak ortaya atılmış, hatta hafızam beni yanıltmıyorsa o dönem yine bireysel emeklilik şirketleri tarafında çalışma da yapılarak, kamu yönetimine sunulmuştu. İşte o konu, şimdi gündeme geldi.

Emeklilik şirketleri konudan haberdar değil
Gelmesi ile birlikte de kimi çevrelerde söylentiler başladı; ‘bireysel emeklilik şirketleri böyle bir fonu yönetebilirler mi?', ‘kıdem tazminatı konusu bireysel emeklilik sektörüne emanet edilebilir mi?' diye.

Şunun altını net bir şekilde çizeyim. Bireysel emeklilik sektörü çok kısa bir sürede rüştünü ispat etmiştir. Bireysel emeklilik şirketleri de böyle bir fonu ve hatta daha da fazlasını yönetir. Bugün de yönetiyorlar zaten.

Ve Kıdem Tazminatı Fonu kurulup, bu fonun emeklilik şirketleri tarafından yönetilmesi, bireysel emeklilik sistemini geliştirecek, fonları büyütecek, sistemin tabana yayılmasını sağlayacaktır. Uzun lafın kısası, böyle bir durum bireysel emeklilik sistemi için bulunmaz bir nimettir.

Ancak hazır konu yeni tartışmaya açılmışken ve önümüzdeki günlerde de enine boyuna tartışılacağından bazı noktalara daha işin başında değinmekte fayda var.

Öncelikle şunu söyleyeyim, Kıdem Tazminatı Fonu ile ilgili emeklilik şirketlerinin yöneticileri ile konuştuğumda edindiğim izlenim, konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları yönünde. Bu yüzden de kafalar biraz karışık ve endişeler var.

 

Bireysel emeklilikte garanti olmaz

Endişelerin başında ise, işveren katkılı grup emeklilik planlarının gerilemesi hatta yok olması geliyor. Çünkü, işveren kıdem tazminatı için emeklilik şirketine bir tutar ayırdıktan sonra bir de üzerine emeklilik planı için katkı payı ödemez. Bu da bireysel emeklilik sisteminin gelişmesini sağlayan grup emeklilik planlarının sonu olur.

Bir başka konu ise, bireysel emeklilik sisteminin kazandırdığı kadar, düşük de olsa kaybettirme ihtimalinin de olması. Sektör temsilcileri bu durumu, "Bireysel emeklilik sistemi ile kıdem tazminatında getirilmek istenen sosyal amaç birbiri ile örtüşmüyor" şeklinde yorumluyor ve şunları söylüyorlar: "Biz sosyal güvenlikte üçüncü basamağız. Yani, bizde garanti yok. Oysa kıdem tazminatı garantilidir; işten atılırsan, alırsın. Bizde, eğer kişi hisse senedi seçmişse hiçbir para alamayabilir. Ayrıca bireysel emeklilik sisteminde tazminat diye bir kavram da yok. Tazminat birşeyin karşılığında ödenen bir paradır. Onun için de şirket bilançosunda karşılık ayrılır, garanti verilir ve karşı tarafa da ödenir. Biz de ise böyle bir durum yok."

Çalışan emekliliğine kadar hak kazanmasın
Kimi sektör temsilcileri ise böyle bir uygulamanın özellikle çalışana ciddi katma değer yaratacağını savunuyor. Çünkü, çalıştığı işyerinden istifa etse ya da çalıştığı işyeri batsa bile emeklilik planında hesabı duracak. Burada kritik nokta ise, daha doğrusu bireysel emeklilikçilerin isteği, kişinin emekliliğe hak kazanana kadar bu birikimine dokunmaması.

Dediğimiz gibi konu asıl önümüzdeki günlerde detaylı ve daha somut verilere dayanılarak tartışılacak. Ama kesin olan bir şey var eğer, Kıdem Tazminatı Fonu uygulaması tüm tarafların görüşleri alınmadan, sağlam temeller üzerine kurulmazsa; bu iş hem çalışana, hem işverene, hem bireysel emeklilik sektörüne ciddi sıkıntı yaratır. Bunu başta peşin peşin söyleyelim. Bir şey daha söyleyelim: Bu iş, diğer bazı uygulamalardaki gibi deneme yanılma yöntemini kaldıracak lükse de sahip değildir.

 

 

Bu haber 1,330 defa okundu.