SGK, gereksiz ilaç denetimi yapacak

SGK, gereksiz ilaç kullanımının önüne geçmek amacıyla hayata geçirdiği, Data Madenciliği ve Risk Odaklı Denetim projesiyle doktor, eczane, hastane ve ilaç şirketlerini denetleyecek, gereksiz yazılan ilacı tespit edecek. Gereksiz ilaç kullanımına ilişkin tespitlerle ilgili ön inceleme yapılacak ve gerektiğinde müfettiş görevlendirilecek.

Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü Prof. Dr. Murat Karaşen yaptığı açıklamada, ilaç tüketiminde 2002 yılından bu yana önemli oranda artış yaşandığını belirtti.

Vatandaşın sağlık hizmetlerine bugün çok rahat ulaşabildiğini, sıra beklemeden hizmet aldığını, istediği eczaneden ilaçlarını alabildiğini anlatan Karaşen, vatandaşların eskiye göre artık sağlığına daha fazla önem verdiğini, 2002 yılında kişi başı yıllık doktora yapılan müracaat sayısı 2 iken, bugün bu rakamın 8'e çıktığını söyledi.

2002 öncesi ilaç fiyatlarının yüksekliğine işaret eden Karaşen, o dönemki fiyatlarla bugün başa çıkmanın zor olduğunu anlattı. Karaşen, uygulanan politikalarla ilaç fiyatlarının aşağı çekildiğini, ancak ilaç kullanımındaki artış nedeniyle harcamaların arttığını dile getirdi.

İlaç kullanımı konusunda herhangi bir kısıtlama öngörmediklerini, ancak gereksiz ilaç kullanımının önüne geçilmesi gerektiğinin altını çizen Karaşen, ''Bu harcamalar hepimizin kesesinden çıkıyor.

Devletin imkanlarını, kaynaklarını yanlış yere aktarıyoruz. İlaç harcamaları 2002 yılında 5 milyar liradan bugün 16 milyar liraya geldi. Gelişmişliğin göstergelerinden biri Gayri Safi Milli Hasıladan sağlığa ayrılan pay. İlaç tüketimi tabii ki artacak, ama gereksiz yere gitmesin, mesele bu'' dedi.

''Vatandaşların bilinçlendirilmesi lazım''

Vatandaşların, ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi gerektiğini ifade eden Karaşen, ''Vatandaş yola çıkıyor, bir ağrı kesici alıyor yanına. Sonra ihtiyacı olmuyor, onu koyuyor kenara, tarihi geçince de çöpe atıyor. Biz buna ham madde, üretim, eczacı karı, firma karı, şişe parası, ambalaj parası ödüyoruz, sonra da hiç kullanmadan çöpe atıyoruz. Bu hepimizin ortak kaynağından, milli servetten çöpe gidiyor. Üstelik bu öyle ucuza mal olmuyor, bir ar-ge bedeli, ham madde bedeli var. Bunu döviz olarak yurt dışına ödüyoruz'' diye konuştu.

Bu konuda doktorların da duyarlı olması gerektiğini vurgulayan Karaşen, konuyu bir kurala bağlamak istediklerini söyledi. Sorunun bir sınırlamayla çözülemeyeceğini belirten Karaşen, hekimlere ilaç kullanım rehberi, tanı ve tedavi rehberi verilmesi gerektiğini kaydetti.

Dünyadaki uygulamanın da bu şekilde olduğunu anlatan Karaşen, ''Amerika'da bir doktor çok pahalı bir antibiyotiği pat diye ilk etapta yazamaz, yazarsa hesabını sorarlar. Orada doktora verilen rehberde der ki 'bademcik iltihabında şu ilacı kullanacaksın, eğer bundan fayda görmezsen ikinci tercih olarak şu ilacı kullanacaksın'. Doktor, o algoritmaya uyar. Ona göre yazar, birinci tercihinde fayda görürse ikinciyi zaten yazmaz. Bu hem ekonomik olması hem de gereksiz kullanımın önüne geçmesi açısından önemli'' dedi.

Özellikle antibiyotikler için gereksiz kullanımın, mikropları daha da güçlendirdiğini ve sonraki kullanımlarda antibiyotiğin fayda etmediğini belirten Karaşen, ''Bu ve buna benzer sebeplerin tamamı nedeniyle milli servet zayi oluyor, geliştirilmiş teknolojiler boşa çıkıyor, enfeksiyonları tedavi edemiyoruz, ilaçlar daha pahalıya mal oluyor, daha büyük hastalıklara neden oluyor. Bunların önüne geçmek lazım'' diye konuştu.

-''İlacın yüzde 45'i zayi oluyor''-

Yapılan araştırmaların, alınan ilacın yüzde 45'inin zayi olduğunu gösterdiğine dikkati çeken Karaşen, ilaç kullanmanın çok masum bir durum olmadığını, vatandaşın bu konuda bilinçlenmesi gerektiğini yineledi.

Karaşen, ''Vatandaşa bu farkındalığı verirsek, vatandaş bilinçlenince çok güzel kararlar alıyor. Bunu vatandaşın tercihlerinde görüyoruz. Vatandaş bilinçlenince tercihini düzeltiyor. İlaç konusunda bence vatandaş çok bilinçsiz. Kesinlikle bilinçlendirilmesi lazım. İlaç tüketimini başka türlü kontrol altına alamayız'' diye konuştu.

Gelişmiş ülkelerdeki ilaç zayiatının bu düzeyde olmadığına işaret eden Karaşen, yazılan her ilacın, gram gram, tane tane kontrol edildiğini söyledi. Bu imkanın Türkiye'de de bulunduğunu belirten Karaşen, Data Madenciliği ve Risk Odaklı Denetim çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Hangi doktorun, hangi ilacı, ne kadar yazdığı, o ilacın hangi eczane tarafından alındığı, hangi firmanın ilacı olduğu gibi çok ince, detaylı bilgilere sahip olduklarını belirten Karaşen, şunları kaydetti:

''Data Madenciliği ve Risk Odaklı Denetim çalışmasıyla önce ilaç kullanımındaki riski belirleyeceğiz. Mesela diyeceğiz ki şu ilde en çok yazılan 10 ilaç ne, onları çıkaracağız. Bu ilacı en fazla yazan doktorlar, bunları en çok veren eczane hangileri? Bu ilaçlar içinde hangi firmalar var? Kullandığımız programda bilimsel analiz yöntemi var, 18 kriter bulunuyor. Bilimsel analiz sonucunda burada risk var mı, yok mu? Onları program veriyor. Program diyecek ki 'şu ilde aspirin ilacında bir risk var, bir doktor çok fazla yazıyor, bir eczane çok fazla veriyor, bu şu firmanın ilacı' diyecek. Programın belirlediği riskli konuda incelemek yapmak üzere 100 kişilik özel ekip oluşturduk. Bu denetimlerden kesinlikle çok pozitif geri dönüş alacağımızı düşünüyoruz. Bizim derdimiz insanları cezalandırıp ibreti alem yapmak değil farkındalık oluşturmak, ama ısrarla hata yapana da teftişten ceza verilecek.''

Projenin 1 Ocak'ta hayata geçtiğini, şu anda risklerin belirlendiğini anlatan Karaşen, bu risklerle ilgili ön inceleme yapılacağını, daha sonra müfettişlerin denetime gönderileceğini söyledi.

Karaşen, hekimler açısından bir suistimal söz konusu ise bu konuda Sağlık Bakanlığının karar vereceğini dile getirdi.