Çöküşün şoku geçmedi, gelişen piyasalar için alarm zilleri çalıyor

27 Haziran 2008 23:25 tsi
Aralarında Credit Suisse ile Merrill Lynch'in bulunduğu yatırım bankaları "kırılgan" olarak tanımladıkları Türkiye'deki pozisyonlarını azaltmaya başladı. Piyasaların 3 ay içinde çökeceği iddialarının şaşkınlığı geçmeden Credit Suisse pozisyonunu yüzde

Çöküşün şoku geçmedi, gelişen piyasalar için alarm zilleri çalıyor
25.06.2008 | Referans
    Aralarında Credit Suisse ile Merrill Lynch'in bulunduğu yatırım bankaları "kırılgan" olarak tanımladıkları Türkiye'deki pozisyonlarını azaltmaya başladı. Piyasaların 3 ay içinde çökeceği iddialarının şaşkınlığı geçmeden Credit Suisse pozisyonunu yüzde 15'ten yüzde 5'e indirdi. Merrill Lynch bir kaç hafta önce pozisyonunu yüzde 8,4'ten yüzde 7,9'a çektiğini bildirmişti.
 
Geçen hafta Royal Bank of Scotland (RBS) analistlerinden "kriz kahini" lakaplı Jan Janjuah'ın yaptığı "3 ay içinde piyasalar çökecek" açıklamasının heyecanı bitmeden özellikle Türkiye gibi cari açığı yüksek olan gelişmekte olan piyasalar için alarm sinyalleri gelmeye başladı. Son iki yıl içinde gelişmekte olan piyasalarda yatırım yapmak için ayırdıkları fonu ikiye katlayan dev yatırım bankaları gelişmekte olan piyasalardaki pozisyonlarını azaltmaya başladı. Credit Suisse bankası önceki gün yayımladığı bir raporda gelişmekte olan piyasalardaki pozisyonlarını yüzde 15 seviyesinden yüzde 5'e kadar düşürdüğünü açıkladı. Üstelik Türkiye'yi de "en kırılgan gelişen piyasalar" arasında gösterdi.
Bir diğer yatırım bankası Merrill Lynch ise iki haftadır gelişmekte olan piyasaların değerinin gerçek seviyesinin üzerinde seyrettiği ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu gelişen piyasalardaki pozisyonlarını düşürmeye başladığı yönünde açıklamalar geçiyor. Merrill Lynch'in 11 Temmuz'da yaptığı açıklamada 2018 vadeli 523 bin dolarlık Türk hazine tahvilini sattığı ve buradaki pozisyonunu yüzde 8,4'ten yüzde 7,9'a indirdiği belirtilmişti. Bu gelişmelerin üzerine kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor's (S&P) dün yaptığı açıklamada Türkiye'nin negatif olan kredi notu görünümünün dış dengeler tarafından da desteklendiğini belirtti. Nisan ayında Türkiye'nin notunu durağandan negatife çeviren S&P, bu açıklaması ile risklerin sürdüğüne işaret etmiş oldu. Öte yandan raporda tahvil/bono piyasasındaki sert çıkışlara rağmen ödemeler dengesinin istikrarlı olduğu belirtildi. Anayasa Mahkemesi AK Parti'nin kapatılması yönündeki dava dosyasını mart ayında kabul ettiğinden bu yana küresel yatırımcı adeta diken üstünde oturuyor. Cari açığının en büyük finansman kaynağı sıcak para olan Türkiye için Ağustos sonrası piyasalarda kritik bir dönemecin eşiği de olabilir. Bu nedenle de iki büyük yatırım bankası ve bir kredi derecelendirme şirketinin tam da küresel piyasaların 3 ay içinde çökeceği iddialarının tartışıldığı bir dönemde Türkiye'deki pozisyonlarını düşürmeye başlaması dikkat çekiyor.
 
Çöküş yaşanırsa gelişen piyasalar ayrışma yaşayacak
Kimi uzmanlara göre son dönemde ABD ekonomisindeki yavaşlamadan daha riskli görülmeye başlanan enflasyon cephesinde ortaya çıkan endişe verici gelişmeler gelişmekte olan piyasaları tahmin edilenden daha kötü etkileyebilir. Reuters'a konuşan Lehman Brothers analistlerinden Gianfranco Bertozzi'ye göre küresel yatırımcı da bundan sonra bu doğrultuda pozisyon alacak.Üç büyük yatırım bankasından gelen bu yöndeki açıklamaların bilinmeyen şeyler olmadığını, Türkiye'nin yüksek cari açığı ile her zaman bu riski taşıdığını söyleyen Finansbank ekonomisti İnan Demir'e göre ise beklendiği gibi bir çöküş yaşanırsa gelişmekte olan piyasalar ayrışma yaşayacak. Yani makro ekonomik göstergeleri sağlam olan gelişen piyasalar olası bir çöküşte ayakta kalmayı başarabilecek. Demir'e göre yapılan açıklamalar "bilinmeyen şeyler" değil. Referans'a konuşan Demir; "AKP'nin kapatılması gibi bir siyasi riskimiz var. Bunun yanında bir de artan bir enflasyon sorunuun beslediği bir cari açık problemi ile karşı karşıyayız. Bu nedenle bu tür açıklamaların gelmesi çok da şaşırtıcı değil" dedi. Yatırım bankalarının bu yöndeki açıklama ve raporlarının önümüzdeki dönemde siyasi belirsizliklerin kontrolden çıkmaması halinde sadece YTL'ye destek vereceğini söyleyen Demir, bono, tahvil ve hisse senedi piyasasının bundan kötü etkilenmeye devam edeceğine dikkat çekti.
 
Büyüme bu sene yüzde 7,5'ten 6,5'e geriler
Credit Suisse'in önceki gün yayımlanan raporuna göre Türkiye dışında Hindistan ve yine Türkiye gibi yüksek cari açık sorunu ile uğraşan Macaristan da "en kırılgan gelişen piyasalar" grubunda gösterildi. Yatırım bankası Credit Suisse gelişmekte olan piyasalardaki pozisyonlarını yüzde 15 seviyesinden yüzde 5'e kadar düşürdüğünü açıkladı. Gelişmekte olan piyasaların ABD'deki faiz oranları ve emtia fiyatları ile yüksek derecede korelasyona sahip olduğunu belirten banka, bölgede enflasyon riskinin de hızla arttığını kaydetti. Küresel yatırım stratejisi raporunda banka bu yıl gelişmekte olan piyasalardaki büyümenin yüzde 7,5'dan yüzde 6,5'e kadar yavaşlayacağını öngördü, buna karşın gelişmiş piyasaların yanında daha istikrarlı duracağını da belirtti. Credit Suisse ayrıca Hong Kong, Singapur ve Malezya'yı ise gelişen piyasaların "en iyisi" olarak nitelendirdi.
 
 
Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Profesörü Burak Saltoğlu:
Dalgalanmaya hazır olun
Turkiye'nin kredi riskliliğinde artış gözlemliyoruz..Türkiye'nin kredi riski diğer gelişmekte olan ülke ortalamalarından belirgin bir şekilde yüksek. Bunun arkasında politik belirsizlikler ve bir güven sorunu var. Gelişmekte olan piyasalarda önümüzdeki dönemde bir volatilite olacak ve buna hazır olmalıyız. Siyasi belirsizlik yaşanırsa bu ekonomi yönetimine yansımamalı ve sürücüsüz bir araçla yol alınıyormuş gibi bir izlenim verilmemeli. Yaşanması beklenen çöküş ya da şok yıkıcı ve kalıcı olur mu emin değilim ancak volatilite sonrası ekonomi bürokrasisi krizi iyi yönetirse tekrar normalleşebiliriz.Ciddi bir satış gelirse buradan tüm GOP'lar etkilenecek, Türkiye ise daha fazla etkilenecektir. Olası bir kriz, yüksek faiz ve biraz daha fazla bir daralma ile atlatılabilir. Ancak belirsiz ve stresli günler yasayacağız.
 
4CAST Gelişen Piyasalar Analisti Nicholas Kennedy:
Küresel yatırımcı Türkiye'de de ceza kesebilir
Türkiye ile Güney Afrika'da makroekonomik temel dengesizliklerde artış var ve bu iki ülke olası risklere daha fazla açık. İzlanda Kronası'nda yaşanan aşırı değer kaynı yatırımcıların çok yükske faizlere rağmen o piyasayı nasıl cezalandırabileceğinin en iyi örneği. Türkiye için ise durum biraz daha kötü. Petrol fiyatları cari açığı zorluyor, cari açığın finansmanı şimdilik rahat görünse de riskten kaçınma eğilimi kısa vadeli borçlanmaların zorlaşmasına neden olabilir. Üstüne AK Parti'nin kapatılması riski de yatırımcının kaçması için gerçek bir risk. Piyasalar tam da kredi sıkışıklığının "düzeltme evresi"nde ve bu durum enflasyon sorununun merkez bankalarının tahminin ötesinde olduğunun ortaya çıkması ile iyice karmaşıklaşıyor. Çünkü buna verilecek cevap reel ekonominin ihtiyacı olanla birbirine zıt. Bu "baş ağrısı" gelişmekte olan piyasalarda da var. Yatırım bankalarının bu son açıklamalarını gelişmekte olan piyasalarda çöküş öncesi sinyali olarak almıyorum, bu açıklamalar zor zamanların kapıda olduğunu ve yıl sonuna doğru ayı piyasasının süreceğini gösteriyor.

 

Bu haber 1,580 defa okundu.