9 Mart 2010

22 bin TL’yi aşmayan eurobond faizi beyan edilmeyecek

22 bin TL’yi aşmayan eurobond faizi beyan edilmeyecek

|Akşam Gazetesi| |09.03.2010|

 

Devletin ya da şirketlerin, kendi ülkeleri dışından kaynak sağlamak amacıyla dış piyasalarda yabancı para birimleri cinsinden satışa sundukları uzun vadeli borçlanma senetleri olan eurobondlar, genellikle Euro ve Dolar cinsi ihraç edilen kupon ödemeli tahvillerdir.

Eurobondlar dış piyasalarda ihraç edilmesine rağmen, bunları ihracı yapan devletin vatandaşlarının almasını kısıtlayıcı bir durum söz konusu değil. Yani, Türkiye Cumhuriyeti’nin ihraç ettiği eurobondları diğer ülke vatandaşları gibi Türk vatandaşları da alabiliyor.

Eurobondlar, vergi uygulaması bakımından Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendiriliyor. Elde edilen faiz gelirleri, “yüzde sıfır” oranında vergi kesintisine tabi tutulmuş kabul ediliyor ve stopaja (vergi kesintisine) tabi tutulmuş menkul sermaye iradı sayılıyor.

 

FAİZ GELİRİNDE BEYAN SINIRI 22 BİN TL

Eurobond faiz gelirleri stopaja (vergi kesintisine) tabi tutulmuş menkul sermaye iradı sayıldığından, eurobondun ihraç tarihine bağlı olmaksızın 2009 yılında elde edilen faiz geliri 22 bin TL’yi aşmıyorsa beyan edilmeyecek. Faiz gelirinin 22 bin TL’yi aşması halinde, tamamı beyan edilecek. Faiz geliri için herhangi bir istisna uygulanmayacak.

Eurobondların döviz cinsinden ihraç edilmesi nedeniyle, ödeme sırasında oluşan değer artışları (kur farkları) gelir sayılmayacak, elde edilen gelire de indirim oranı uygulanmayacak. Yalnızca, faiz geliri dikkate alınacak. Yabancı para cinsinden elde edilen faizin elde edildiği dönemdeki TL karşılığı faiz geliri sayılacak.

 

ALIM-SATIM KAZANCININ VERGİSİ İHRAÇ TARİHİNE GÖRE DEĞİŞİYOR

Eurobondların alım-satım kazançlarının vergilendirilmesi, alım-satıma konu olan eurobondun ihraç tarihine göre değişiyor.

1 Ocak 2006’dan Önce İhraç Edilen Eurobondlar

1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilen eorubondların alım-satımından doğan kazançların vergilemesinde vergilendirilecek kazanç şöyle hesaplanacak;

- Eurobondun alımında ödenen dövizin, alış tarihindeki TL karşılığı bulunacak.

- Bulunan bedel, satışın yapıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE endeksindeki artış oranına göre endekslemeye tabi tutulmak (artırılmak) suretiyle, maliyet bedeli bulunacak.

- Satışında elde edilen dövizin, satış tarihindeki TL karşılığı bulunacak.

- Endeksleme yolu ile yükseltilen (5281 sayılı Kanunla mükerrer 81. maddeye eklenen hükümle 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere, endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının yüzde 10 veya üzerinde olması koşulu getirilmiş olmakla birlikte, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen eurobondların elden çıkarılması durumunda, artış oranı yüzde 10’dan az olsa dahi kazancın tespiti sırasında endeksleme yapılabilecek) maliyet bedeli ile satış tutarı arasındaki fark TL olarak bulunacak.

- Alım-satım bedeli arasındaki fark 17.900 TL’nin altında ise beyan edilmeyecek.

- Alım-satım bedeli arasındaki fark 17.900 bin TL’den fazla ise, aradaki farktan 17.900 TL istisna düşülecek.

- Kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecek.

1 Ocak 2006’dan Sonra İhraç Edilen Eurobondlar

1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilen eurobondların alım-satımından elde edilen vergilendirilecek kazancın hesaplanması da 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilen eurobonların alım satımından elde edilen vergilendirilecek kazancın hesaplanmasındaki gibi olacak.

Yani, alım bedelinin TL karşılığı endekslenerek maliyet bedeli bulunacak, satış bedelinin TL karşılığı ile kıyaslanacak, aradaki fark alım-satım kazancı sayılacak. Ancak maliyet bedeli endekslemesinin yapılabilmesi için, artış oranının yüzde 10 veya üzerinde olması gerekiyor.

Kazanca herhangi bir istisna uygulanmayacak.

Maliyet bedeli endekslemesi yapıldıktan sonra, bulunacak kazancın tamamı beyan edilecek.

 

TÜRKİYE’DE YERLEŞİK OLMAYANLARIN EUROBOND GELİRLERİ

Türkiye’de yerleşik olmayan gerçek kişiler, dar mükellef sayılıyorlar. Dar mükelleflerin elde ettiği eurobond faiz geliri, Türkiye’de stopaj (vergi kesintisi) yoluyla vergilendirilmiş kabul edildiğinden, faiz geliri tutarı ne olursa olsun, beyan edilmeyecek. Diğer gelirlerin beyanı durumunda da beyannameye dahil edilmeyecek.

Türkiye’de yerleşik olmayan gerçek kişiler (dar mükellefler), eurobondun ihraç tarihi ne olursa olsun, alım-satım kazancını da beyan etmeyecekler.

 

EUROBOND GELİRLERİNİN BEYANI VE VERGİLERİN ÖDENMESİ

İhraç tarihine bağlı olmaksızın eurobondlardan elde edilen ve beyan sınırını aşan faiz gelirleri ile istisna tutarını aşan alım-satım kazançlarının, 25 Mart Perşembe akşamına kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor.

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, biri Mart diğeri de Temmuz ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek.

***

1.070 TL’yi aşan off-shore faiz geliri beyan edilecek

Off-shore bankacılığı, genellikle serbest bölgelerde faaliyette bulunan bankacılık türüdür.

Off-shore bankalardan elde edilen faizler stopaja tabi olmadığı için Türkiye’de beyan edilmesi gerekiyor. 2009 yılında, off-shore bir ülkedeki banka hesabından faiz geliri elde edilmesi durumunda, yıllık faiz gelirinin TL karşılığı 1.070 TL’ye kadar ise beyanname verilmeyecek.

Yıllık faiz gelirinin TL karşılığının 1.070 TL’yi aşması durumunda tamamının beyan edilmesi gerekiyor.

Örneğin 2009 yılında off-shore bir bankadan 25 bin Euro faiz geliri elde eden Sinan Bey, faizin elde edildiği tarihteki TL karşılığının tamamını 25 Mart Perşembe akşamına kadar ikametgâhının bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek. Hesaplanan gelir vergisini de Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödeyecek.

Faiz geliri, döviz cinsinden olduğu için “Enflasyon İndirimi” uygulanmayacak, 25 bin Euro’nun TL karşılığının tamamı gelir vergisine tabi tutulacak.

 

YURTDIŞINDAKİ DİĞER BANKALARDAN ELDE EDİLEN FAİZLER

Yurt dışında herhangi bir bankadan ya da başka bir kurumdan, örneğin İngiltere, ABD ya da Almanya’daki banka hesabından faiz geliri elde eden ve Türkiye’de yerleşik olan bir kişi, yıllık faiz gelirinin TL karşılığının 1.070 TL’yi aşması halinde Türkiye’de beyan etmek zorunda.

Türkiye’de beyan edilen gelirden, faiz gelirinin elde edildiği ülkede stopaj (vergi kesintisi) yapılmışsa, bu stopaj Türkiye’de hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir, yani indirilir. Kalan kısım, vergi olarak ödenir.

Örneğin, İngiltere’deki bir bankada bulunan hesabından 2009 yılında 10.000 Sterlin faiz geliri elde eden Ahmet Bey, bu gelirinin TL karşılığını 25 Mart Perşembe akşamına kadar ikametgâhının bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek.

İngiltere vergi mevzuatına göre, ülkede yerleşik olmayan (non resident) kişilerin banka faizlerinden stopaj (vergi kesintisi) yapılmadığından, Harun Bey, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisini Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödeyecek.

Eğer faiz geliri vergi kesintisi yapılan bir ülkeden elde edilmiş olsaydı, yapılan kesinti hesaplanan vergiden düşülecek ve kalan tutar ödenecekti.

 

FAİZ NE ZAMAN ELDE EDİLMİŞ SAYILIYOR?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 85. maddesine göre; yurt dışında sağlanan gelirler, Türkiye’deki hesaplara intikal ettirildiği yılda elde edilmiş sayılıyor. Maliye Bakanlığı’na göre; faiz geliri mükellefin bu gelire tasarruf edebildiği yılın geliri sayılıyor ve o para Türkiye’ye transfer edilmese dahi, faiz geliri elde edilmiş sayılıyor (220 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

***

Tutarı ne olursa olsun, mevduat faizi ve repo gelirleri beyan edilmeyecek

1 Ocak 2006 tarihinde başlayan ve 31 Aralık 2015 tarihine kadar devam edecek olan uygulamaya göre; TL mevduat ve döviz tevdiat hesaplarından elde dilen faiz gelirleri, özel finans kurumlarınca ödenen kar payları ve repo gelirleri, stopaj yoluyla vergilendiriliyor ve elde dilen gelirin beyan edilmesi gerekmiyor.

Buna göre 2009 yılında elde edilen TL mevduat ve döviz tevdiat faiz gelirleri, özel finans kurumlarınca ödenen kar payları ve repo gelirleri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek. Faiz ödenmesinde yapılan vergi kesintisi nihai vergi olacak.

 

YARIN: Bono ve tahvil gelirleri ile borsa ve hisse senedi satış kazançlarının vergilendirilmesi

Bu yazı 3,622 defa okundu.