En Sıcak Konular

Ahmet Ağar
www.ahmetagar.com

Ahmet Ağar
30 Eylül 2010

Kadınların Doğum Borçlanma Sürelerine Ait Yasal Hakların Bir Bölümü Genelge İle Kaldırılmıştır



Kadınların Doğum Borçlanma Sürelerine Ait Yasal

Hakların Bir Bölümü Genelge İle Kaldırılmıştır

I- GİRİŞ :     

           

Tamamı Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı olan kadınların Doğum Borçlanması yapabilecekleri süreler vardır. Kanunun yürürlüğe girdiği günden itibaren özellikle uygulama şekli tartışılan ve birçok kadın sigortalı tarafından dava konusu yapılan Doğum Borçlanmasındaki gelinen son durum ve bunun sonucunda 4 yıla kadar erken emekli olma hakkı bulunan kadın sigortalıların ve hak sahiplerinin borçlanabilecekleri doğum borçlanma süreleri, bu yazımızın konusu olacaktır.

II- KADINLAR DÖRT YILA KADARA DOĞUM BORÇLANMASI YAPILABİLECEKTİR:

1 Temmuz 2010 tarihinde yayımlanan ve 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ ile buna ilişkin olan önceki tebliğ yürürlükten kaldırılmış ve hizmet borçlanmaları ile ilgili yeni bazı düzenlemeler getirilmiştir. 5510 sayılı Kanunun 41. maddesi, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve söz konusu tebliğe göre, kadın sigortalıların ve hak sahiplerinin gerek çalışmadıkları için sigortalı olmadan  önce (tıpkı erkeklerin askerlik borçlanmasında olduğu gibi)  ve gerekse sigortalı olduktan sonra yaptıkları iki doğuma kadar olan süreyi borçlanmak suretiyle sigortalılık hizmetlerine  ilave edilmesini talep edebilecekleri hükme bağlanmıştır.

III- DOĞUM BORÇLANMASI KAPSAMINDA OLAN SÜRELER:

Doğum borçlanmasıyla ilgili uygulamayı, 5510 sayılı kanun ve buna ilişkin olan tebliğ hükmüne göre ve SGK’nın çıkarmış olduğu 2010/106 sayılı Genelgeye göre olmak üzere iki ayrı cepheden değerlendirmekte yarar var.  Şöyle ki;    

 

A- 5510 sayılı  Kanunla  düzenlenmiş olan doğum borçlanmasına, önce Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve daha sonra çıkarılan tebliğ ile kamuoyunda uzun süre tartışma yaratan bazı konulara açıklık getirilmiştir. Buna göre;

Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreler, doğum borçlanması kapsamındadır.

Sigortalılar veya bunların hak sahipleri isterlerse bu doğum sürelerinin tamamını veya bir kısmını borçlanarak sigortalık hizmetlerine ilave ettirebilir ve erken emekli olabilirler.

                       

Yapılan Düzenlemelere Göre Doğum Borçlanmasının Temel Şartları Şunlardır:

1- Doğum yapmış kadının çocuğunun sağ doğmuş olası ve yaşaması,

2- Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında hizmet akdine      istinaden işyerinde çalışmaması ve bu sürelerde adına sigorta priminin ödenmemiş olması,

3- Her doğum için iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanma talebinde bulunulması,

4- Kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihindeki prime esas günlük kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden Kurum tarafından hesaplanacak borcun, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi,

Gerekir.

Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde borcun tamamının veya bir kısmının ödenmesi halinde ödenen miktara karşılık gelen süre, sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. 

Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar geçerli sayılmaz. Geçerli sayılmayan borçlanmalar için ayrıca yeni bir başvuruda bulunulması gerekir.

Doğum veya Analık İzni Sürelerinin Prim Tutarının Hesaplanması:

Sigortalının veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte 5510 sayılı Kanunun 82. maddesine göre pirime esas alt ve üst sınırlar arasında olmak üzere kendileri tarafından belirleneceği bir günlük kazancın %32’si oranında hesaplanacak olan tutardır. Bu oran, bugün için prime esas kazancın alt sınırı olan 760,50 TL.nin belirlenmesi halinde, bir aylık borçlanma karşılığı  243,36 Tl., bir yıllık borçlanma karşılığı ise 2.920,32 Tl. prim ödenmesi gerekecektir.

 

( SPEK aylık alt sınır: 760.50 x % 32=  243,36 bir ay  x 12 ay = 2.920,32 Tl.)

Her ne kadar SGK’nın  halen yürürlükte bulunan 2008/111 sayılı genelgesinde, “Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi ve sigortalı kadının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine getirmesi gerekir denmiş ise de, 5510 sayılı Kanunda, yönetmelikte ve yeni çıkan tebliğde böyle bir şart öngörülmemiş, 2010/106 sayılı Genelge ile de bu şart kaldırılmıştır.

İç genelgelerin kanunlara, yönetmelik ve tebliğlere aykırı olamayacağı, iç hukukumuzun ve evrensel hukukun en temel ilkesidir. İç hukukumuzda da benimsenen ve geçerli olan bu temel hukuk ilkesi nedeniyle,  genelge hükümleri değil, 5510 sayılı Kanun, yönetmelik ve tebliğ hükümleri geçerli olmalıdır. Aksi uygulamalar, kanuna aykırı ve hukukun ihlali olmaktadır.  2010/106 sayılı Genelge bu ihlalin tipik örneğidir. Genelge ile sigortalılık tescil tarihi öncesi doğumlar nedeniyle borçlanma imkanı kaldırılarak Kanun ve tebliğe aykırı bir uygulama getirilmiştir.

5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin (a) bendine göre kadın sigortalıların doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerinin borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tescil edilmiş olması ve adına kısa yada uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacaktır. Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi şartı aranmayacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak sonuçlandırılacaktır.

Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmayacak, doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler borçlandırılacaktır. İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.

B-Genelgeyle Doğum Borçlanması İle 4 Yıla Kadar Erken Emeklilik Hakkı İle    

    Doğum Öncesi Sigortalı Olmayan Kadınların Borçlanma Hakları Kaldırılmıştır.

 

Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ hükmüne göre, 5510 sayılı Kanunun 41. maddesi uyarınca borçlanılan süre, Kanunun 38. maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başlanılan tarihten önceki süre ise borçlanma talebi kabul edilmemektedir. Doğumdan önce sigorta başlangıcı bulunan ve iki çocuk için toplam 4 yıla kadar borçlanma yapacak olan kadınların bu borçlandıkları süreler sadece prim gün sayısına ilave edilecek, sigortalılık süresini ve sigortalılık başlangıç tarihi ile emeklilik yaşını etkilemeyecektir.

Görüldüğü gibi, doğum borçlanmasının Kanun  ve Tebliğ ile düzenlenmiş haline göre iki açıdan önemi var.

Birincisi, Sigorta prim gün sayısı eksik olan kadınlar, doğum borçlanması yaptıklarında borçlandıkları süre kadar sigortalı gün sayıları artmış olacak,

İkincisi ve en önemlisi, doğum yaptıkları tarihte hiç sigorta hizmeti bulunmayan, yani,  sigortalı olduğu tarihten önce doğum yapan kadınların hem sigorta başlangıç tarihi borçlanılan süre kadar geriye gidecek ve buna bağlı olarak hem emeklilik yaşı düşecek ve hem de borçlandıkları süre kadar sigortalı gün sayıları artmış olacaktır.

Yasa ile verilmiş olan ikinci sıradaki borçlanma hakkı,  Kurumun Genelgesi ile mevzuata aykırı bir şekilde kaldırılmıştır. Sadece borçlandıkları  gün sayısı kadar hizmetleri dikkate alınacaktır.

C- SGK’nun 2010/106 Sayılı Genelgesinin Bazı Bölümleri Kanuna Aykırıdır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun doğum borçlanması ile ilgili olarak çıkardığı  genelgenin bazı bölümleri, kanun ve tebliğe tamamen aykırı olduğu, bariz bir şekilde anlaşılmaktadır. Şöyle ki:

               

Tebliğin 10. maddesinde  aynen, 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesi uyarınca borçlandırılan süre, Kanunun 38 inci maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başlanılan tarihten önceki süre ise sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür…” denmektedir.

Kurumun genelgesinde ise, yasal hiçbir dayanağı olmadığı halde,  çalışmaya başlamadan yani sigortalı olmadan önce doğum yapan kadınlara borçlanma hakkı tanınmamış ve kaldırılmıştır. Böylece, sigortalı olmadan önce doğum yapmış kadınlarda beklenmedik bir hayal kırklığı yaratılmıştır. Bu durumdaki kadınların yapacakları tek şey, önce Kuruma doğum borçlanması talebinde bulunmak ve alacakları RED cevabını müteakiben iş mahkemesinde dava açmaktır.      

IV- SONUÇ:

Çıktığı Ekim 2008 tarihinden beri kamuoyunda ve konunun uzmanları tarafından uygulama şekli tartışılan ve birçok kadın sigortalı tarafından dava konusu yapılan Doğum Borçlanması ile ilgili olarak 1 Temmuz 2010 tarihinde yayımlanan ve 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ ile yeni bazı düzenlemeler yapılmıştır.

Yapılan yeni düzenlemelerle, daha önce SGK’nun çıkarttığı ve halen yürürlükte bulunan 2008/111 sayılı genelgesinde tartışma yaratan  “Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi ve sigortalı kadının doğumdan önce sigortalı olması gerekir” şeklindeki kanunda olmayan bu şartların aksine hükümler getirilmiştir.  Ancak “Dağ fare doğurdu.”  Atasözüne paralel olarak yapılmış olan 2010/106 sayılı genelge ile Kamu oyunda oluşmuş olan olumlu  beklentinin aksine, sadece, “Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi” şartı kaldırılarak eski uygulama aynen devam ettirilmiştir.

Kanunun, doğum borçlanması ile ilgili hükmüne aykırı olduğu çeşitli mahkeme kararlarıyla da sabit olan Kurumun halen yürürlükte olan 2008/111 ve 2010/106 sayılı Genelgelerindeki hükümlerin mevzuata taban tabana zıt olan aykırılıkların ayıklanarak düzeltilmesi veya yeni bir genelge ile her iki genelgenin de yürürlükten kaldırılması halinde doğum borçlanmasındaki sorunların çözüleceğine ve devam edecek  ihtilafların ortadan kalkacağına inanıyorum. 30.09.2010

                                                                                                                         Ahmet Ağar

                                                                                                             Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sok. No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369-4199374   Fax : 0312- 4199371

e-posta : ahmetagar@ahmetagar.com

e-posta : agarahmet@turmob.org.tr



Bu yazı 6,029 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 29 Aralık 2023 Kısmi Süreli Çalışmalarda (Part Time) Kıdem Tazminatı
    • 27 Kasım 2023 Kamuya Ait İşlerin Devamlı İşyeri İşçileri İle Yapılması Halinde Asgari İşçiliğin Uygulanması Ve Teşviklerinden
    • 30 Ekim 2023 İşçilerin Belirli Süreli İş Sözleşmesi İle Çalışmaları Halinde Kıdem Tazminatı İle İlgili Uygulama
    • 25 Eylül 2023 Çalışan Kadınların Hamilelik Ve Doğum Sonrası Hakları İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
    • 1 Haziran 2023 Kıdem Tazminatı İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
    • 27 Şubat 2023 İşçi Yıllık İzinde Veya Raporluyken Başka İşte Çalışa Bilir Mi?
    • 27 Ocak 2023 2023 Yılında Uygulanacak Olan SGK Parametreleri
    • 23 Ağustos 2022 İşyerlerinde Yapılan Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücretleri
    • 20 Haziran 2022 Çok Tehlikeli İşyerlerinde İşverenlere 3 Yıl Süreyle İşsizlik Sigortası Prim Teşviki Uygulanmaktadır
    • 24 Mayıs 2022 İşyerlerinde Yapılan Normal Ve Diğer Çalışma Şekilleri İle Ödenecek Fazla Mesai Ücretleri
    • 20 Nisan 2022 Tehlikeli Ve Çok Tehlikeli İşlerde Belgesi Olmayanları Çalıştıran İşverenler Ağır Cezaya Maruz Kalacak
    • 28 Mart 2022 Şirketin Ticari Aracını Şirketin İşçisi Olmayan Birisinin Kullanması Durumunda SGK Tarafından Şirkete Ceza Uygul
    • 23 Şubat 2022 İşverenler Tarafından Çalıştırılmak Üzere Yurt Dışına Götürülen İşçilerin Sigortalılığı
    • 25 Ocak 2022 Bazı Mesleklerde Çalışanlara Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Getirildi
    • 15 Aralık 2021 İşverenlerin, 31.01.2022 Tarihine Kadar E- Tebligat Adresini Almaları Zorunludur
    • 22 Kasım 2021 Ev Hizmetlerinde Çalıştırılanların Sigortalı Olması Zorunludur
    • 31 Ekim 2021 Kısmi Süreli Ve Ev Hizmetlerinde Çalışlar Eksik Günlerini 30 Güne Tamamlayabilirler
    • 4 Ekim 2021 SGKdan İşverenlere Elektronik Tebligat Adresi Alma Zorunluluğu Getirildi
    • 27 Ağustos 2021 5 Puanlık Sigorta Primi İndirimlrinden Yararlanma Şartlarında Yapılan Çok Önemli Düzenlemeler
    • 28 Temmuz 2021 Aylık 75 TL Asgari Ücret Desteği 2021 Ocak Ayından İtibaren Verilecek




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    9,792 µs