Ayrıntıları Başbakan Binali Yıldırım tarafından duyurulan, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki 23 ilde özel yatırım teşvikleri verilmesini öngören Cazibe Merkezleri Programı'nda, yatırımcılar şubat ayından bu yana başvurularının sonucunu bekliyor. Toplam 92 milyar liralık yatırım ve 365 bin kişilik istihdam öngören yatırım başvuruları Başbakanlık tarafından titizlikle inceleniyor. Ancak incelemenin uzaması, zaten yatırıma ihtiyaç duyulan bölgede yapılacak yeni yatırımların da beklemeye geçmesine yol açtığı ifade ediliyor. Cazibe Merkezleri Programı kapsamında yer alan 23 il için 92 milyar liralık yatırım başvurusu gelirken, yatırımlara verilecek destekler için 2017 yılı bütçesinden de kaynak ayrılmıştı.

Kalkınma Bankası güçlendirildi

Aradan geçen zaman diliminde, programın sekretaryasını yürütmek üzere görevlendirilen Türkiye Kalkınma Bankası'nın sermayesi güçlendirildi.

Program kapsamında, İmalat sanayiindeki yeni yatırım projeleri ile yatırım süreci devam eden, yarım kalmış ya da yatırım aşaması tamamlanarak işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle işletmeye geçmemiş veya kısmen geçmiş yahut başka sebeplerle faaliyet göstermeyen veya işletme sermayesi ihtiyacı olan imalat sanayii tesisleri faydalanacak. Ayrıca bu illerdeki çağrı merkezi ve veri merkezine yönelik yeni yapılacak yatırım projeleri de destek unsurlarından yararlanabilecek.

Cazibe Merkezlerinin koordinasyonu ilk olarak Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan'a verilmişti. Başvurular için öngörülen süre dolduktan sonra ise Başbakan Yardımcılığı bünyesindeki, Kalkınma Bankası'nın uzmanları sahaya inerek başvuruların tamamını yatırım yeri ve firma bazında incelemeye tabi tuttu. Bu incelemeler de Haziran ayı itibarıyla tamamlanarak sonuçlar Başbakanlığa iletildi. Bu süreçte, kabinede yapılan mini revizyonun ardından, 8 Ağustos'ta Başbakanlık Genelgesi ile Cazibe Merkezleri Programının koordinasyonu görevi, Başbakan Yardımcısı Fikri Işık'a bağlandı.

Daha sonra, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında Başbakan Binali Yıldırım dahil ekonomi yönetimi tarafından yapılan açıklamalarda, Cazibe Merkezleri Programı'nda sona gelindiği belirtilmesine rağmen, projeler bir türlü hayata geçirilemedi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan 23 ilde anahtar teslimi fabrikadan, faizsiz yatırım kredisine kadar bir çok alanda süper teşvikler verilmesini öngören Cazibe Merkezleri kapsamında, 365 bin kişilik istihdam öngören 92 milyar liralık başvuru gelmişti.

İlk olarak 22 Kasım 2016'da 678 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile temelleri atılan Cazibe Merkezleri programının, kamuoyu tanıtımını 24 Ocak'ta basın toplantısı düzenleyen Başbakan Binali Yıldırım yapmıştı.

Van TSO Başkanı Necdet Takva:
İnovatif bir destek programı açıklandı, acilen hayata geçirilmesini bekliyoruz

DÜNYA'nın sorularını cevaplandıran Van TSO Başkanı Necdet Takva, Başbakan Binali Yıldırım tarafından inovatif bir destek programı açıklandığını belirterek, yatırımcıların heyecanını kaybetmeden sonuçların bir an önce duyurulması gerektiğini söyledi. Desteğin illere dağılımı belirlenerek yatırımların başlaması gerektiğini dile getiren Takva, "Umudumuzu kaybetmek istemiyoruz, projeyi önemsiyoruz. Belki de ilk kez inovatif bir destek programı açıklandı" dedi. Program kapsamında 2017 yılı için bir kaynak ayrıldığına dikkat çeken Takva, yıl bitmeden bu ödeneğin kullanılması gerektiğini kaydetti. Sonuçlar açıklanmadığı için bir çok yatırımcının beklemeye geçtiğini vurgulayan Takva, "Bu program dışında yatırım yapmak isteyenlerin de planlarını ertelediklerini görüyoruz" diye konuştu.

Diyarbakır TSO Başkanı Ahmet Sayar:
Diyarbakır'da 37 bin istihdam öngörülüyor

Diyarbakır TSO Başkanı Ahmet Sayar, programın kamu özel sektör işbirliği açısından iyi bir örnek olduğunun altını çizerek, illerinde 37 bin kişilik istihdam öngören 371 başvuru geldiği bilgisini verdi. Bölgede iyi bir yatırım atmosferinin oluşmasını sağlayan Cazibe Merkezleri Programı için Kalkınma Bankası uzmanlarının 3 ay içinde araştırmalarını yaptığını vurgulayan Sayar, "Bu işler hemen yapılmasına rağmen, başvuruların üzerinden uzun bir zaman geçti. Bu zaman yatırımların ötelenmesine sebep oldu, programdan yararlanmayacak olanlar bile beklemeye geçti" dedi.

Bazı destek unsurları

■ İmalat sanayinde yatırım asgari 2 milyon lira olacak.
■ Kredilendirilecek yatırımın asgari yüzde 30'u özkaynaklardan karşılanacak
■ Yatırımcılara Hazine arazisi dahil yatırım yeri tahsisi yapılacak
■ 200 milyonun üzerindeki yatırımlarda arazi yatırımcıya satılabilecek
■ Yatırım binası TOKİ aracılığıyla yapılabilecek
■ 10 milyon liraya kadar faizsiz yatırım desteği sağlanabilecek
■ Üretim yerini kapsamdaki illere taşıyanlara 1 milyon liraya kadar destek verilecek

Cazibe merkezleri kapsamına dahil olan iller

Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis,Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van.