Türkiye benzinde vergi rekortmeni
29 Ocak 2013 10:59 tsi
OECD Enerji Kullanımının Vergilendirilmesi raporuna göre 34 üye ülke arasında benzine en yüksek verginin Türkiyede bulunduğu gerçeği değişmedi.
Türkiye benzinde vergi rekortmeni
Akşam
OECD Enerji Kullanımının Vergilendirilmesi raporuna göre 34 üye ülke arasında benzine en yüksek verginin Türkiyede bulunduğu gerçeği değişmedi.
OECD, fakir ailelere kömür yardımı konusunda, Enerji Bakanlığına göre 2003-2009 arasında ortalama 1.7 milyon aile kömür yardımı aldı. Ancak veri eksikliği bakanlık tarafından harcanan toplam miktarın ölçülmesini engelledi saptaması yaptı.
OECD: Doğal gaz ve elektrik piyasası reformlarının parçası olarak Türkiye maliyetin tam yansıtıldığı bir tarife yapısına doğru gidiyor... Türkiyede dizel yakıtından alınan, kar marjları düşük çiftçilere yük oluşturan vergi çok yüksek... Türkiye tüm petrol ve doğal gazı doğudaki ülkelerden ithal ediyor. Bununla birlikte ülke, büyük petrol ve gaz rezervlerine yakınlığı sayesinde büyük enerji transit rotaları üzerinde bulunuyor...
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), üye ülkeler arasında benzine en yüksek verginin Türkiyede görüldüğünü bildirdi. Türkiyenin ihmal edilebilir fosil-yakıt kaynakları bulunduğunu belirten OECD Bununla birlikte ülke, büyük petrol ve gaz rezervlerine yakınlığı sayesinde büyük enerji transit rotaları üzerinde bulunuyor denildi. Türkiyede dizel yakıtından alınan verginin, kar marjı düşük çiftçiye yük oluşturduğu ve çok yüksek bulunduğunu belirten OECD, hükümetin tarımda kullanılan dizelde indirim programı başlatıldığını hatırlattı. OECD, fakir ailelere kömür yardımı konusunda ise Enerji Bakanlığına göre 2003-2009 arasında ortalama 1.7 milyon aile kömür yardımı aldı. Ancak veri eksikliği bakanlık tarafından harcanan toplam miktarın ölçülmesini engelledi saptaması yaptı.
-ENERJİ KULANIMIN VERGİLENDİRİLMESİ RAPORUNDA TÜRKİYE-
Ülkelere enerji, kamu finansmanı ve çevre koruma politikalarının daha uyumlu hale getirilmesi çağrısı yapılan Enerji Kullanımının Vergilendirilmesi raporunda Türkiyede benzin OECD ülkeleri arasında en yüksek vergi oranına tabi, benzini, yüzde 16 ile daha elverişli vergi uygulanan LPG ve doğal gaz izliyor denildi.
Rapora göre Türkiyede 1 gigajul enerji elde etmek için benzine 26 Euro, Hollanda ve Norveçte 23 Euro, İtalya ve İngilterede 22 Euro, Yunanistan ve Almanyada 20 Euro vergi ödeniyor.
-YAKITIN ÇEVRE ZARARI AÇISINDAN VERGİLER-
Yol kullanımında bir ton karbondioksit emisyonu üreten benzinden; Türkiyede 368 Euro, Hollandada 326 Euro, Norveçte 325 Euro, İtalyada 312 Euro, İngilterede 309 Euro, Yunanistanda 297 Euro, Almanyada 290 Euro, Finlandiyada 288 Euro, İsveçte 276 Euro, Belçikada 272 Euro vergi alınıyor.
Yol kullanımında dizel yakıtta ise Türkiyeden daha yüksek vergi uygulanan OECD ülkeleri var. Bir ton karbondioksit emisyonu için yol kullanımında dizel yakıtta Türkiyede 203 Euro, Hollandada 164 Euro, Norveçte 212 Euro, İtalyada 223 Euro, İngilterede 263 Euro, Çek Cumhuriyetinde 236 Euro vergi ödeniyor.
-FOSİL YAKITLAR İÇİN TAHMİNİ BÜTÇE ENVANTERİ 2013 RAPORUNDA TÜRKİYE-
OECDnin Fosil Yakıtlar İçin Tahmini Vergi Harcamaları ve Bütçe Desteği Envanteri 2013 başlıklı raporunda ise Türkiyenin ihmal edilebilir fosil-yakıt kaynakları bulunduğu belirtildi. Raporda, Türkiye tüm petrol ve doğal gazı doğudaki ülkelerden ithal ediyor. Bununla birlikte ülke, büyük petrol ve gaz rezervlerine yakınlığı sayesinde büyük enerji transit rotaları üzerinde bulunuyor denildi.
2000den bu yana Türkiyenin elektrik arzının yüzde 75 arttığını, 2010da doğal gazın tüm enerji üretiminin yaklaşık yarısını beslediğini kaydeden OECD, enerji üretiminde kömürün yüzde 26, hidroelektrik santrallerin yüzde 25 ve akaryakıtın yüzde 1 yer tuttuğunu bildirdi. Raporda şu bilgiler yer aldı:
-Türkiye ürettiği elektriğin yüzde yarımını ihraç ediyor.
-Türkiye taş kömürü ve linyit üretiyor. Ancak iç üretim 2010 yılında iç tüketimin sadece yüzde 47sini karşıladı. Ülkede taş kömürü kaynakları kıt olsa da linyit çok. Türkiye ürettiği tüm linyiti tüketiyor fakat toplam taş kömürü ihtiyacının yüzde 90ını ithal ediyor.
-2003ten bu yana, hükümet devletin elindeki üretim tesislerinin önemli bir payını özelleştirmeye başlarken, elektriğe özel sektör yatırımı önemli miktarda arttı. 2005 yılında kamunun sahip olduğu dağıtım şirketi, özelleştirme başladığı için 20 farklı şirkete bölünmüştü.
-2001de Türkiye rekabetçi doğal gaz piyasası oluşturma hedefiyle doğal gaz piyasası yasası kabul etti. Yasa hükümetin sahip olduğu BOTAŞın ithalat, iletim, depolama ve ticaret faaliyetlerini ayrıştırmayı gerektiriyorsa da, BOTAŞ doğal gaz piyasasında büyük bir oyuncu olarak kaldı... 2006da BOTAŞ dört şirkete 15 yıl boyunca dört şirkete toplam doğal gaz ithalatının yüzde 12sini ithal etme hakkı verdi.
-Avrupa, Orta Doğu ve Hazar bölgesi arasında bulunmasından dolayı Türkiye uluslararası boru hattı bağlantıları için büyük bir merkez haline geldi. Rusyadan gelen gaz Bulgaristana, Rusya-Türkiye Mavi Akım boru hattıyla ve Rusya-Türkiye Batı gaz boru hatlarıyla nakledilirken; Azerbaycandan Bakü-Tiflis-Erzurum boru hattı aracılığıyla naklediliyor. Tasarlanmakta olan ve Türkiyenin uluslararası boru hattı bağlantılarını artıracak olan bir dizi proje daha var. Nabucco boru hattı böyle bir proje ve Orta Doğu ve Hazar bölgesinden yeni arzcıların Avrupa gaz piyasasına erişimlerini sağlayacak.
-Doğal gaz ve elektrik piyasası reformlarının parçası olarak Türkiye maliyetin tam yansıtıldığı bir tarife yapısına doğru gidiyor. Gaz ve elektrikte toptan piyasa fiyatları maliyet bazlı olsa da perakende fiyatları tek ulusal perakende tarifesine göre düzenleniyor. Bundan dolayı perakende tarifesi dağıtım bölgelerindeki farklılıkları yansıtmıyor.
-Elektrik perakende fiyatları 2002-2007 arasında, yüksek hammadde fiyatları üretim maliyetlerinde önemli artışlara yol açmasına rağmen sabit kaldı. 2008den bu yana tarifeler üç ayda bir girdi fiyatları, enflasyon ve döviz kurları hesaba katılarak ayarlanıyor. Bu sisteme geçiş, ortalama perakende tarifesini yüzde 50 yükselten büyük tarife artışını kapsadı (Ocak, Temmuz ve Ekim 2008de.)
-Türkiye tüm enerji ürünleri için yüzde 18 KDV uyguluyor. Benzin ve dizel fiyatı, petrol ürünlerine getirilen görece yüksek tüketim vergileri sayesinde OECD içindeki en yükseklerden.
-Tarımda Kullanılan Dizelde İndirim: Türkiyede dizel yakıtından alınan, kar marjları düşük çiftçilere yük oluşturan vergi çok yüksek. Tarımda kullanılan dizelde indirim programı Tarım Bakanlığı tarafından çiftçilere belli ürünleri yetiştirmelerinde yardımcı olmak için 2007de başlatıldı. Bakanlık tarafından tanımlanan üç ayrı ürün var ve değişik yardım düzeylerini temsil ediyor. Yardım dekar başına ölçülüyor ve Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen bir takvime göre ödeme yapılıyor. Ne kadar para ödeneceğine ilişkin bir kısıtlama yok. Önlem aşamalı olarak uygulanıyor.
-Fakir Ailelere Kömür Yardımı: Program 2003 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından fakir aileleri desteklemek için başlatıldı. Türkiyede önemli sayıdaki hane halkı hala ısınma amacıyla linyit yatıyor. Kömür TKİ tarafından sağlanıyor, belediyeler tarafından dağıtılıyor. Enerji Bakanlığına göre 2003-2009 arasında ortalama 1.7 milyon aile kömür yardımı aldı. Ancak veri eksikliği bakanlık tarafından harcanan toplam miktarın ölçülmesini engelledi.
-TÜRKİYE HAKKINDA DİĞER VERİLER-
Türkiyede havacılık, deniz ve demiryollarında kullanılan enerjinin düşük vergilendirildiği kaydedilen raporda şu bilgiler verildi:
-Enerji vergileri temelde ulaştırma sektöründen alınıyor. Açıkça çevre için uygulanmasa da benzin ve dizel vergi oranları dizeldeki sülfür içeriği ve benzindeki yakıt-oktan bileşimine göre farklılık gösteriyor. Birçok ülkede olduğu gibi litre başına benzine konulan vergi, dizele konulan vergiden yüksek ve biyodizel, dizele göre daha fazla vergi avantajına sahip.
-Benzinde tüketim vergisinin şimdiki düzeyi OECD ülkeleri arasında en yüksek. LPG ve doğal gazdan daha düşük vergi alınıyor. Sonuç olarak son yıllarda Türk arabalarında LPG tüketimi önemli ölçüde arttı. Yurtiçi havacılık şu anda enerjide vergiden muaf. Deniz ulaştırmada vergi var ama muafiyetler de yürürlükte.
-Isınma ve sanayide LPG ve doğal gaz kullanımında tüketim vergisi taşıtlardan alınanlardan düşük. Diğer gazlar ve kömür vergiden muaf. Isınma ve sanayide yüzde 30 doğal gaz kullanılıyor. Kömür de aynı paya sahip. Kömür, ısınma-sanayi kategorisi CO2 emisyonunun yüzde 40ından, toplam enerji emisyonunun ise yüzde 20sinden sorumlu. Türkiyenin en önemli enerji kaynakları arasında bulunan Linyit evlerde ısınma amacıyla yaygın kullanılıyor. Dizel ve diğer petrol ürünleri yüksek vergilendiriliyor ve ısıtma-sanayi amaçlı enerji kullanımının yüzde 20sini oluşturuyor.
-Elektrik üretiminde doğal gaz kullanımı için vergi var, bu amaçla dizel, kömür ya da fuel oil kullanımı vergiye tabi değil. Evde elektrik kullanımına sanayi ve ticari kullanımdan daha yüksek vergi uygulanıyor.
-Elektrik üretimi genelde kömüre ve doğal gaza dayanıyor, ikisi birden santrallerde enerji kullanımının yüzde 85ini meydana getiriyor. Elektrik üretiminde enerjinin sadece yüzde 10u su ve yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor. Karbon emisyonunda yüzde 36, elektrik üretiminde yüzde 46 pay sahibi olan doğal gaz vergilendiriliyor. Emisyonda yüzde 55, enerji üretiminde yüzde 38 payı olan kömürden vergi alınmıyor.
-AZ KİRLETEN YAKITA DÜŞÜK VERGİ ÇEVRE HEDEFLERİ İÇİN FIRSAT-
OECD Vergi Politikası ve Yönetimi Merkezi Direktörü Pascal Saint-Amans raporlarla ilgili açıklamasında Enerjiye uygulanan vergide varyasyonlara gidilmesi ve çevresel yararı önemli yakıtların düşük vergilendirilmesi ülkelere; enerji vergi sistemlerinde reform yapmaları ve çevreyle ilgili hedeflerini daha düşük maliyetle erişmeleri için önemli fırsat sağlıyor. Çevre koruma bağlantılı vergilerden daha çok yararlanılması aynı zamanda, mali kriz dönemlerinde kamu finansmanını iyileştirecek gelirlerin artırılması anlamında ekonomik açıdan da verimli olabilir dedi.
Bu haber 1,323 defa okundu.
Yorumlar
+ Yorum Ekle