En büyük barış

20 milyon vatandaşı beklediği 150 maddelik torba tasarı komisyondan geçti. Sistemi tıkayan birçok soruna çözüm üretildi. Vergi, prim, idari ceza gibi borçlara af ve taksit gelecek; anneler erken emekli olacak; madenciler ve taşeron işçiler haklarına kavuşacak.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, 37 günlük mesaisinin ardından, 150 maddelik 'torba tasarıyı' kabul etti. Torba tasarı, bundan sonra TBMM Genel Kurulu'nda ele alınacak ve burada da bazı değişikliklere uğrayarak yasalaşacak. Yaklaşık 20 milyon vatandaşı etkileyen tasarı, milyonlarca kişinin borcundan kurtulmasını sağlayacak. Yine sistemi tıkayan ve mahkemelerden dönen birçok sosyal güvenlik uygulaması da tasarı ile değiştirilip, mağduriyetler giderilecek. SGK kapsamındaki işyerlerinin 31 Aralık 2013 tarihi öncesine ait ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası ile eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçlarından 100 TL'yi aşmayan asli alacakları ve tutarına bakılmaksızın bu asılların gecikme cezası tahsilinden vazgeçilecek. Tasarıda, vergi aslına bağlı vergi cezaları silinmiyor ama faizler silinerek ana para yapılandırılıyor. Tasarıya giren alacaklar şöyle: 30 Nisan 2014 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları. 2014 yılına ilişkin olarak 30 Nisan 2014 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları. İdari para cezaları. Motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye bağlı kesilen vergi cezaları ve bunlara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı gibi feri amme alacakları yerine, bu düzenlemenin yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ait olduğu taşıt için, bu düzenleme hükümlerinin ihlal edilmemiş olması koşuluyla ödeme süresi sonuna kadar Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun ilgili hükmü uygulanmayacak. 

Bu hükümlerden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şartı aranacak. Borçluların, kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar başvuruda bulunmaları ve madde kapsamında ödenecek tutarları, ilk taksiti bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 18 eşit taksitte ödemeleri gerekecek. Tutarın; ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, herhangi bir faiz uygulanmayacak. 

Taksitle ödenmek istenmesi halinde borçluların başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekecek. Taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar; 6 eşit taksit için (1.05), 9 eşit taksit için (1.07), 12 eşit taksit için (1.10), 18 eşit taksit için (1.15) katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Ödenecek alacaklarla ilgili olarak, tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak ve buna isabet eden teminatlar iade edilecek. 

120 liranın altındaki trafik cezaları ile birlikte ilgilisine tebliği gereken ve tutarı 12 TL ve altında kalan geçiş ücretleri tahsilinden de vazgeçilecek. 31 Aralık 2007 tarihinden önce olduğu halde kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan tutarı 50 TL'yi aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı feri alacakların, aslı ödenmiş feri alacaklardan tutarı 100 TL'yi aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek. Emlak vergisi, çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, belediyelerin su abonelerinden su kullanımından kaynaklanan alacakları da yapılandırılacak. 

Gelir testine başvuruda bulunmamış genel sağlık sigortalısı, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren 6 ay içinde gelir testine başvurması halinde, primler faizsiz yapılandırılacak. Söz konusu süreyi uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. 

Ev hizmetlerinde aynı kişi yanında ay içinde 10 günden az çalışanlar adına günlük kazanç alt sınırının yüzde 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi çalıştıranca ödenecek. Bu kişiler hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmayacak. 10 günden fazla çalışanlar, hizmet akdi ile sigortalı yapılacak. Bildirim yapmayana asgari ücret kadar ceza verilecek. 

23 Nisan 1999 ile 14 Şubat 2005 arasında personel mevzuatına göre almış oldukları disiplin cezası sonucu memuriyetleri sona erenlerden, memuriyete dönmesi ve prim borçlanma hakkı kazanması için başvuru hakkını kullanmamış olanlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren SGK'ya başvurmaları halinde bu imkandan yararlanabilecek. 

Tasarıya göre, yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar tazminat alabilecek. Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak. Yeraltı maden işlerinde çalışanlara zorunlu ve olağanüstü hallerde haftalık 36 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 100 artırılmasıyla ödenecek. Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55'ten 50'ye düşürülecek. Tasarıyla, yeraltında çalışan işçiler için yıllık ücretli izin sürelerinin 4 gün artırılması öngörülüyor. 

Yaklaşık 22 milyar liralık Bağ-Kur alacağı donduruluyor. Toplam 1.3 milyon Bağ-Kur'luya borçlarını yapılandırma fırsatı veren tasarıyla, son 5 yılında işçi olarak çalışanlara işçi statüsünde emeklilik yolu açılıyor. Bu kapsamda olan yaklaşık 70 bin Bağ-Kur'lunun emekliliğinin önündeki engel kalkıyor. 

Tapu kadastro çalışanları aleyhine başlatılacak rücu istemleri zaman aşımına uğrayacak. Sümer Holding'de çalışan sözleşmeli personelden işsizlik sigortası primi kesintisi yapılmayacak. Mahkeme çalışanlarına mesai verilecek. Nöbetçi memurluğu kaldırılıyor. Aday memurken aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurun görevine son verilecek. 

İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanacak. Asıl işveren; alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edecek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlayacak. Kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurumu tarafından işçinin hesabına aktarılacak. Sözleşmeler 3 yıllık olacak. Taşeron ihalesine Bakanlar Kurulu karar verecek. 

Devlet, tüp bebekte üçüncü denemenin masraflarını da karşılayacak. Bunun için 'son 3 yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamama' ve 'en az 5 yıldır genel sağlık sigortalısı olma' şartları aranmayacak. Katılım payı ilk denemede yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25, üçüncü denemede yüzde 20 oranında uygulanacak.