Evde çalışanların sorunları çözülmedi

24 Kasım 2014 11:32 tsi

Evde Çalışanlar Sigortalı Olmalı

Evde çalışanların sorunları çözülmedi

İnternethaber.com

Okurumuz Nebahat Temelli soruyor: Bünyamin bey, merdiven silmeye gidiyorum. Kocam sigortamız varmış dedi, SSKya gittim, sizin sigorta kaldırıldı dediler. Bize yazık değil mi? Neden bize sigorta yok? Emekli olmak için ne yapmalıyım?

Sayın okurum, halk arasında Torba Yasa olarak bilinen 6552 sayılı Kanun ile getirilen yeniliklerden birini de ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı oluşturmakta.

Torba Yasa ile ev hizmetlerinde çalışanlar sigortalılık açısından ikiye ayrıldı. İlk grup ayda on günden fazla çalışanlar olarak belirlendi. Bu gruptakiler eski sistemdeki gibi normal koşullar ile sigortalı yapıldı.

İkinci grup olarak ise ev hizmetlerinde işverenin yanında ayda 10 günden az çalışanlar belirlendi. Bu şekilde çalışan kişilerin ise sigortalılıkları ise çok farklı hale getirildi.

Peki, ev hizmetlerinde çalışanlar ile ilgili yeni düzenlemeler neler; bu yeni düzenlemeler ev hizmetlerinde çalışanların sorunlarını çözdü mü? Bu yazımızda bunu irdeleyelim

Evde Çalışanlar Sigortalı Olmalı

Şimdiye kadarki sistemde ev hizmetlerinde veya apartmanlarda bakıcı, temizlikçi, can silen, şoför, merdiven silen gibi kişilerin sigortalı olarak bildirilmesi gerekiyordu.

Bu gibi kişilerin evlerdeki çalışması günde bir saat dahi olsa, süreklilik gösteriyor ise (başka bir deyişle her hafta, her ay, her gün gibi bir periyoda sahipse) bu kişiyi SGKya sigortalı bildirmek zorunlu idi.

Bunun için SGKya başvurup önce eviniz için işyeri dosyası açtırmanız, sonrasında bu sigortalı için işe giriş bildirgesi vermeniz, her ay düzenli olarak Aylık Prim ve Hizmet Belgesini internetten düzenlemeniz, çıkan prim borçlarını hizmetten sonraki ay sonuna kadar ödemeniz, sigortalı işten çıkarsa bunu SGKya bildirmeniz gerekmekte idi.

Üstelik bu işlemlerin herhangi birini kaçırırsanız yüksek tutarlara ve her aybaşına olduğu için zaman geçtikçe katlanan cezalar ile karşılaşıyordunuz.

Yeni Sistem Neyi Değiştirdi?

Torba Yasa sonrasında getirilen sistem ev hizmetlerinde çalışan kişilerin sigortalılıklarını ikiye ayırdı.

İlk grup evinizde ayda on günden fazla çalışan sigortalılar.

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalıların aynen eski sistemde olduğu gibi devam edecek.

Buradaki 10 gün her bir işverenin yanındaki hizmeti ayrı ayrı hesaplanarak tespit edilecek.

Saatlik çalışanlar için ayda kaç gün çalıştığı çalıştığı toplam saatin 7,5a bölünmesi ile bulunacak. Örneğin ayda toplam doksan saat çalışan biri 90 / 7,5 = 12 gün sigortalı çalışıyor sayılacak.

10 Günden Fazla Çalışan Normal Sigortalı Olacak

Bu şekilde on ve daha fazla gün çalışan kişi aynen eski sistemde olduğu gibi, normal bir SSKlı (4/1-alı) sigortalının bildirileceği gibi ayni usul ve prosedülere göre sigortalı olacak.

Ancak bildirimleri normal sigortalılar gibi çalışmaya başlamadan bir gün önce yapılmayacak. Bunların bildirimi, işverenler tarafından SGKca hazırlanacak belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılacak.

Süresinde yapılmayan bildirim için işverene 102 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak.

10 Günden Az Çalışanda Sistem Farklı

Torba Yasa 10 günden az çalıştırılan ev hizmetleri çalışanları için ise tamamen yeni bir sistem getirmiş bulunuyor.

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca prim ödenecek.

Ancak bunlar için hesaplanacak prim oranı düşük olacak. Bu şekilde 10 günden az çalışanlara asgari ücretin %2si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecek.

Bu ise, bu yılın sonuna kadar prim oranlarının günlük 76 Kuruş olacağı anlamına geliyor.

On Günün Hesaplanması Kolay

Buradaki 10 günden az çalışma da yine yukarıda belirttiğimiz usulle her bir işverenin yanındaki hizmeti ayrı ayrı hesaplanarak tespit edilecek.

Saatlik çalışanlar için ayda kaç gün çalıştığı çalıştığı toplam saatin 7,5a bölünmesi ile bulunacak. Örneğin ayda toplam 42 saat çalışan biri 42 / 7,5 = 5,6 gün sigortalı çalışıyor sayılacak. Küsuratlar tam sayıya tamamlanacağından toplamda o ay o işverenin yanında 6 gün sigortalı olacak.

Bu şekilde çalışanların sigortalılık tescili, çalışan ve çalıştıran imzalarını da ihtiva eden ve en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar SGKya verilmesi gereken bir belge ile olacak.

Bu belgenin nasıl bir formatı olacağına SGK henüz karar vermedi, verdikten sonra bunu bir Genelge ile duyuracak.

Sigortalılık başlangıcında bu belge üzerinde çalışma başlangıcına dair kayıtlı en eski tarih esas alınacak.

Yeni sistemde ev sahipleri de işveren sayılmıyor. 10 günden az birini çalıştıran kişi işveren sayılmadığı için işyeri bildirgesi vermekle yükümlü olmayacak.

Emeklilik Primini Kendi Ödeyecek

Bu şekilde 10 günden az çalışan ev çalışanları hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmayacak.

Başka bir deyişle bu şekilde sigortalı olanlar hastaneye gidemeyecek, sağlık hizmeti alamayacak. Keza bunların sigortalılıkları emeklilik için de gün kazandırmayacak.

Bu şekilde çalışanlar sağlıktan yararlanıp hastaneye gitmek istiyorsa GSS primlerini kendileri yatırmaları gerekecek.

Üstelik 60 günden fazla GSS borçları birikirse hastaneden yararlanma hakları da olmayacak.

Ya da ikinci bir yol olarak emeklilik primlerini kendi ceplerinden yatıracaklar. Bu çalışanlar, adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %32,5 oranında prim ödeyebilme hakkına sahip olacak. Bu priminin %20si emekliliğe sayılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12,5'si ise hastaneye gidebilme hakkı kazandıran genel sağlık sigortası primi olacak.

Priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecek, başka bir deyişle ev hizmetinde çalışan ileride bu çalıştığı dönemleri emekliliğine saydıramayacak.

Ödenen primler yeni tabirle 4/1-(a) bendi (eski tabirle SSKlı sigortalılık) kapsamında sigortalılık sayılacak.

10 Günden Önce İş Kazası Geçirmeyin!

Yeni sistem ev hizmetlerinde çalışanların iş kazaları geçirmeleri halinde haklarını sınırlı tutuyor.

Sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için şartlar getiriliyor:

Buna göre sigortalı (1) iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olmalı ve (2) kaza tarihinde sigortalılığının sona ermemiş olması gerekiyor.

Yine ev hizmetlerinde çalışan bu kişilere iş kazası veya meslek hastalığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş göremezlik geliri ya da malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranıyor.

Bu sigortalılar ile ilgili iş kazası ve meslek hastalığı olaylarında SGK sorumlu çalıştıranlara da yaptığı masrafları rücu ettiremeyecek.

Tartışmalı Bir Düzenleme

Görüldüğü üzere Torba Yasa, ev hizmetlerinde çalışan kişilerin sigortalılıklarını tümüyle değiştirmiş, sistemi alt üst etmiş bulunuyor.

Ev hizmetlerinde çalışan kişilerin mağduriyetlerinin giderilmesi, onları çalıştıranların da çok yüksek cezalarla karşılaşmaması için getirilen yeni sistem oldukça tartışmalı.

Zira yeni sistem sosyal güvenlik hukukunun nerede ise tüm temel prensiplerini alt üst ediyor, yeniden tanımlıyor.

İşveren kabul edilen ev sahipleri mağdur edilmesin diye ev hizmetlerinde çalışanlar mağdur ediliyor.

Açıkçası, kantarın topuzu bu kez fazla kaçmış

İş Kazası Geliyorum Demez!

Neden mi, şöyle açıklayalım

Bu yeni düzenlemenin ilk büyük yanlışı iş kazası geçirenin emekli maaşı (ölüm geliri veya sürekli iş göremezlik geliri) alabilmesi ve diğer yardımlardan faydalanabilmesi için en az 10 gün önce tescil edilmiş olması şartı.

Bu ise sigortalı kadına ilk on gün, sen ol iş kazası geçirme demek

Oysa iş kazası geliyorum demez. Cam silmeye çıkan kadın daha ilk gün, hatta ilk çalışmaya başladığı saatte kayıp düşebilir.

Ev hizmetlerinde çalışanların 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında olmadığını da göz önünde aldığımızda iş kazası geçiren ev hizmetlerinde çalışan sigortalılara böyle bir dezavantaj oluşturulması büyük bir hata

Çalışıyor Ama Hastaneye Gidemiyorlar!

Torba Yasanın ev hizmetleri ile ilgili getirdiği ikinci hatalı düzenleme ise bu şekilde sigortalı olanların hastaneye gidemeyecek, sağlık hizmeti alamayacak olması.

Keza bunların sigortalılıkları emeklilik için de gün kazandırmayacak.

Bu şekilde çalışanlar sağlıktan yararlanıp hastaneye gitmek istiyorsa GSS primlerini kendileri yatırmaları gerekecek.

Üstelik 60 günden fazla GSS borçları birikirse hastaneden yararlanma hakları da olmayacak.

Bu ise bir sigortalının on günden fazla çalışsa kazanacağı hakları sırf dokuz gün çalışıyor diye alamaması demek

Bu ise Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı, zira ayni hukuki statüde olan kişiler farklı uygulama rejimlerine tabi tutuluyor.

Bu Hamur Çok Su Götürür

On günden az çalışan sigortalılara getirilen bu yeni sigortalı rejimi henüz başlamadı, 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacak.

Başlayacak başlamasına da sosyal güvenlik hukukunun temel uygulamalarına alt üst eden bu sistemin oturması zor görünüyor.

Keza bu yeni sistem ev hizmetlerinde çalışanlar açısından ciddi haksız sonuçlar doğuracak.

Gazetelerde cam silen kadın pencereden düştü öldü, maaş alamıyor haberleri gördüğümüzde düzenlemenin oluşturduğu haksızlık ortaya çıkacak, yazımızda belirttiğimiz bu eleştirilerin haklılığı görülecektir

Sözün özü, bu hamur çok su götürür Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılık koşullarının yakın zamanda yeniden değişmesini görmemiz hiç de uzak bir ihtimal değil.

Bu haber 1,447 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.