Avrupa Birliği’nin kimyasal üretim, ithalat ve ihracatının bütün unsurlarında kontrolü sağlamak amacıyla 2007 yılında uygulamaya başladığı REACH tüzüğü, uygulamaya geçiş süreci 1 Haziran 2018 itibariyle tamamlanıyor. Bu tarihten sonra, REACH tüzüğüne uygun kayıt yaptırmayan kimyasallar AB ülkelerine giremeyecek. Türkiye’den AB’ye REACH kapsamında ihraç edilen ürünler sınırlı olsa da ürünlerin kapıdan dönmemesi için 31 Mayıs günü sonuna kadar kayıt yaptırılması gerekiyor. Özü itibariyle REACH Avrupa Birliği’nin kimyasallar alanında ithalatta idari bir kontrolü olarak ortaya çıkıyor. Türkiye’de REACH Tüzüğü’nün hemen hemen aynı içerik ve kontrol koşullarını içeren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kimyasalların Kaydı Değerlendirilmesi İzni ve Kısıtlanması Yönetmeliği’ni (KKDİK) yayımladı. Uyum için geçiş dönemi düzenleyen Yönetmelik, 23 Aralık 2017’den itibaren yürürlüğe girdi.

AB'de 2007 yılında yürürlüğe girdi

Avrupa Birliği, 3,7 trilyon dolarlık küresel kimya ticaretinin yüzde 15’ini elinde tutuyor. Birlik, 2007 yılında daha önce dağınık olan mevzuatı tek bir yapı altında toplamak için REACH Tüzüğü’nü çıkardı. REACH adı “Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması- Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemical Substances” kelimelerinin kısaltmasından oluşuyor. Sistem 2007 yılında yürürlüğe girdi. Kimyasalların kayıt ve izleme altına alınması için ise kademeli bir geçiş belirlendi. REACH Tüzüğü bünyesinde kimyasalların izlenmesi amacıyla kayıt yaptırması zorunluluğunun uygulaması ise Avrupa Kimyasallar Ajansı’na (ECHA) tarafından yapılıyor. 2007 yılında başlayan uygulama, çeşitli miktar kısıtlarına göre kademeli olarak yapıldı. 1 ton ve üzerinde Avrupa’ya ihraç edilecek kapsam içindeki kimyasalların 31 Mayıs 2018 günü sonuna kadar REACH Tüzüğü’ne uygun biçimde kayıt ettirilmesi gerekiyor. Böylece kademeli geçiş de tamamlanmış olacak.

KKDİK geçiş süreci 2023'e kadar

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kimyasalların Kaydı Değerlendirilmesi İzni ve Kısıtlanması Yönetmeliği’ne (KKDİK) göre, yıllık miktarı 1 ton veya daha fazla kendi halinde veya karışım içinde imal edilen veya ithal edilen tüm maddeler en geç 31 Aralık 2023 tarihine kadar kayıt altına alınacak. Bakanlık bünyesindeki kayıt sistemi şu anda faal halde bulunuyor.

AB, Türkiye’nin kimya dış ticaretinde önemli paya sahip

Türkiye’nin AB’ye kimyasal ihracatı yıllık 16 milyar TL düzeyinde bulunuyor. Ancak bu tutara, REACH kapsamında olmayan plastik ve kauçuk ürünler de dahil. Plastik ve kauçuk ürünler ile polimerlerden sadece, bünyesinde özelliği olarak koku vb. “salım yapan” ürünler kapsama giriyor. Türkiye’den, plastik ve kauçuk ürünler dışında kapsama giren kimyasal ürün ihracatı 2017 Ocak-Ekim döneminde AB’ye yapılan 2 milyar 76 milyon dolarlık ihracat, toplam ihracatın yüzde 32,4’ünü oluşturdu.