Merkez: Tehlike çanları çalıyor

29 Kasım 2008 08:52 tsi
Merkez Bankası, küresel krizin büyümenin yavaşlaması, reel sektörün mali bünyesinin bozulması ve kredi daralması nedeniyle tüketicilerin kredi kartı ile daha fazla borçlanır hale gelmesi sonucunu doğuracağını bildirdi.

Merkez: Tehlike çanları çalıyor
29.11.2008 | Referans
 & 
 Merkez Bankası, küresel krizin büyümenin yavaşlaması, reel sektörün mali bünyesinin bozulması ve kredi daralması nedeniyle tüketicilerin kredi kartı ile daha fazla borçlanır hale gelmesi sonucunu doğuracağını bildirdi. Merkez Bankası, olumsuz gelişmelerin bir sonucu olarak da, enflasyon ve cari açıkta gerileme görüleceğini belirtti.
Merkez Bankası, cuma günü kasım ayı Finansal İstikrar Raporu'nu açıkladı. Rapora göre bankaların tüketici kredisi verme koşullarını sıkılaştırmalarına bağlı olarak önümüzdeki dönemde, bireylerin, kredi kartlarını bir kredi aracı olarak kullanmaya daha fazla yönelecekler. Tüketicilerin kredi ihtiyaçlarını, faizi tüketici kredilerine göre daha yüksek olan kredi kartlarıyla karşılamaları ise borcunu ödeyemeyenlerin sayısında artışa yol açabilecek. Kredi kartlarının amacına uygun olarak kullanılmasına özen gösterilmesi, finansal piyasaların sağlığının korunması açısından önem arzediyor.
Merkez reel sektörden de kötü haberler bekliyor. 2008'in ikinci yarısında YTL'nin değer kaybetmesi, doların değer kazanması ve finansman maliyetlerindekir artışlar başta açık pozisyon taşıyanlar olmak üzere reel sektör firmaların mali bünyelerinde bozulma oluşturacak. Bu durum ise reel sektör firmalarının borç geri ödeme kapasitelerini geriletebilecek. Bu da bankacılık sektörünün tahsilatı gecikmiş alacaklarında artışa neden olabilecek. Açık pozisyon taşıyan ihracatçı olmayan firmaların sayısı ve açık pozisyon tutarlarının 2008 yılının ilk yarısında arttığı dikkate alındığında, Türk parasının değer kaybına bağlı olarak TGA'sı olan firma sayısı ve TGA tutarı artabilecek.
Hem tüketicilerin kredi kartları hem de reel sektörün kredi geri ödeme problemini yaşama riski olan bankalara ise Merkez ihtiyatlı olma çağrısı yaptı. Raporda, "Küresel likidite koşullarındaki gelişmeler, bankaların likidite yönetiminin önemini artırdı. Bankamız bu dönemin en az sorunla atlatılabilmesini ve ödemeler sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasının devamını teminen gerekli önlemleri aldı ve alacak. Bu tedbirlerin amacına ulaşabilmesi için bankaların ihtiyatlı ve etkin likidite yönetimlerine devam etmeleri önem arzetmektedir" denildi.
Banka dışı özel kesimin uzun vadeli yurtdışı kredilerini yenileme oranının, 2001 krizinde dahi yüzde 100'ün altına düşmediği belirtilen raporda geleceğe yönelik bir değerlendirme yapılırken, 2001 krizinde sorunun daha çok Türkiye kaynaklı olduğu, bugün ise küresel kriz nedeniyle yurtdışı kredi imkanlarının daraldığının göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulandı.
Sermayedeki payları esas alındığında, 2007 yılı sonunda yüzde 24,8 olan yabancı hissedarların aktif büyüklüğü içindeki payı, yabancı sermayeli bankaların daha hızlı büyümesi nedeniyle 2008 Eylül'ünde yüzde 25,4'e çıktı. Ayrıca halka açık paylar içindeki yabancı payları sektörün aktif toplamına göre yüzde 17,5. Bu paylar da eklendiğinde bankacılık sektöründe yabancı payı yüzde 42,9'a ulaştı.
 
REEL SEKTÖRÜN BORCU 300 MİLYAR YTL
Merkez Bankası, artış eğiliminde olan reel sektörün finansal borçlarının, 2008 Ağustos itibarıyla 300 milyar YTL'ye ulaştığını, bunun yaklaşık yüzde 57'sinin yabancı para cinsinden olduğunu bildirdi. Rapora göre reel sektörün kullandığı yabancı para kredi tutarı 146.2 milyar dolar oldu. Bunun 89.3 milyar doları Türkiye'de kurulu bankaların yurtiçi ve yurtdışı şubeleri ile banka dışı finansal kuruluşlardan kullanılan kredilerden oluşurken, yurtdışı bankalardan kullanılan kısım ise 57 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Buna göre, reel sektörün kullandığı yabancı para kredilerin yüzde 61'i Türkiye'de kurulu bankalarca kullandırıldı. Reel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli krediler içinde en büyük payı yüzde 57,9 ile hizmetler sektörü aldı. Bu grupta önemli bir paya sahip olan gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektörü ile ulaştırma, depolama ve haberleşme sektörlerinin kredileri içinde, bu sektörlerde faaliyet gösteren yabancı sermayeli bazı firmaların satın alma (özelleştirmeler dahil) bedellerini ödeme amacıyla yurtdışından kullandığı krediler de bulunuyor. Sınai sektörlerin toplam krediler içindeki payı yüzde 41,8 olurken, bu kredilerin önemli kısmı imalat sektörü tarafından kullanıldı.
 
BORSA ŞİRKETLERİNİN AÇIK POZİSYONU ARTTI
İMKB'de işlem gören 190 firmanın verileri esas alınarak yapılan hesaplara göre, incelenen firmaların 2007 yılı sonunda 10.3 milyar dolar olan pozisyon açığı, 2008 Haziran ayı itibarıyla artarak 15.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Haziran itibarıyla pozisyon açığı olan firma sayısı 133'e ve bu firmaların açık pozisyon tutarı 17.2 milyar dolara ulaştı.
Açık pozisyonu 50 milyon ABD dolarını aşan 42 firmanın pozisyon açığı ise yüzde 29,5 artışla 15.6 milyar dolara yükseldi. İhracatçı olmayan firmaların 2007 yılı sonunda 6.5 milyar dolar olan pozisyon açığı, 2008 yılı Haziran ayında 10.9 milyar dolarına yükseldi. İnceleme kapsamındaki firmaların tahsili gecikmiş alacaklar dahil toplam kredileri 2008 Haziran ayında 2007 sonuna göre yüzde 26,3 artarak 15.5 milyar YTL seviyesine ulaştı.
Tahsili gecikmiş alacağı bulunan 17 firmanın 16'sının pozisyonu açık olup, pozisyon açıkları tutarı 814 milyon dolar, nakdi kredileri ise 439 milyon YTL'si tahsili gecikmiş alacak olmak üzere toplam 604 milyon YTL olarak belirlendi.


Bu haber 1,662 defa okundu.