Batı işçi çıkarttı, doğu istihdam yarattı
Krizin yoğun olarak yaşanmaya başladığı 2008 yılının ikinci yarısından Ocak 2009’a kadar 385 bin 16 kişi işsiz kaldı. Altı ayda en çok işçi çıkaran kent 113 bin 112 kişiyle sanayi ve ticaretin kalbi olan İstanbul oldu. Şanlıurfa ise krize rağmen Haziran 2008’den bu yana yarattığı 4 bin 110 kişilik istihdamla, bu dönemde en çok istihdam yaratan il oldu. İç piyasada önce inşaat sektörü darbeyi yedi. Turizm, krizin yanı sıra mevsimlik gerilemenin de etkisiyle sarsıldı. Krizin yerel seçim sonuçları üzerindeki etkisi tartışılırken, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) krizin illerdeki işsizlik bilançosunu çıkardı.
İSMMMO’nun Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinden yararlanarak hazırladığı ‘Krizin İllerdeki İşsizlik Bilançosu’ raporuna göre, Türkiye genelinde bina inşaatı alanında Ekim 2008’de 808 bin 545 kişi çalışırken, iki ay sonra yani aralıkta bu alanda çalışanların 75 bin 474’ü işsiz kaldı. Kriz sadece çalışanı değil işyerlerini de vurdu. Haziran 2008-Ocak 2009 arasında ülke genelinde 26 kentte 10 bin 400 işyeri kapandı. 2 bin 685 işyerinin kapandığı turizm kenti Muğla ilk sıraya yerleşti.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, verilere ilişkin değerlendirmesinde, krizin 2008 yılının ikinci yarısından sonra Türkiye’de de etkisini hissettirmeye başladığına değinerek hükümetin geç de olsa önlem alma çabasına karşın istihdamın korunması için teşviklerin yetersiz kaldığını belirtti. Arıkan, Eylül 2008’de hazırladıkları raporla istihdamın üzerindeki yüksek vergi ve prim yüküne dikkat çektiklerini anımsatarak “Kriz geliyor, işsizlik artacak, önlem alınmalı demiştik. Buradaki temel önlem istihdam üzerindeki yükün azaltılması olmalıdır. Teşviklerin istihdam koşuluna bağlanması, çalışan üzerindeki vergi yükünün azaltılması hala büyük önem taşımaktadır” dedi.
İhracat hızla gerilerken iç piyasada yaşanan durgunluğun istihdama yansıdığını ifade eden Arıkan, iç talebi canlandırmaya dönük alınan önlemlerin isabetli olduğunu söyledi. Hükümetin önlemleri 2009 yılına sarkıtmasının ise pek çok sektörde işçi çıkartılmasına neden olduğunu kaydeden Arıkan, bundan sonra işletmelere dönük hem girdi hem de vergisel teşvik uygulamalarında istihdam koşulunun yanı sıra, istihdam üzerindeki vergi prim yükünün hafifletilmesi gerektiğini aktardı.
REKOR İSTANBUL VE ANTALYA’DA
Haziran ayından bu yana en fazla istidam kaybı 113 bin 112 kişiyle sanayi ve ticaretin kalbi olan İstanbul'da yaşandı. Bu kenti, 90 bin 263 kişilik kayıpla turizm kenti Antalya, 45 bin 352 kişiyle de Muğla izledi. Haziran-Aralık döneminde otomotivin nabzının attığı kentlerden Bursa'da 31bin 727 kişi işini kaybetti. Bursa, bu kayıpla dördüncü sıraya yerleşirken, bir diğer sanayi kenti Kocaeli 15 bin 842 kişilik kayıpla yedinci sırada yer aldı.
İzmir ve Ankara, altı ayda en çok işçi çıkartılan beşinci ve altıncı kentler oldular. Tekstil sanayinin gözde kenti Denizli ile Anadolu sanayisinin yükselen kenti Kayseri de işsizlik konusunda üst sıralarda yer aldı. Resmi verilere göre en az istihdam kaybı ise 12 kişiyle Ardahan'da meydana geldi.
İL |
İSTİHDAM KAYBI (Kişi) |
İSTANBUL |
-113.112 |
ANTALYA |
-90.263 |
MUĞLA |
-45.352 |
BURSA |
-31.727 |
İZMİR |
-29.963 |
ANKARA |
-20.800 |
KOCAELİ |
-15.842 |
TEKİRDAĞ |
-9.734 |
KAYSERİ |
-9.332 |
AYDIN |
-8.537 |
DENİZLİ |
-7.532 |
ESKİŞEHİR |
-5.609 |
BALIKESİR |
-4.935 |
MERSİN |
-4.229 |
SAKARYA |
-4.188 |
MANİSA |
-4.108 |
ADANA |
-2.720 |
SİVAS |
-2.453 |
ÇANAKKALE |
-2.369 |
KONYA |
-2.224 |
ÇORUM |
-2.073 |
KIRKLARELİ |
-1.997 |
RİZE |
-1.509 |
TOKAT |
-1.480 |
DÜZCE |
-1.242 |
ERZURUM |
-1.092 |
BİLECİK |
-1.057 |
AFYONKARAHİSAR |
-980 |
KARAMAN |
-641 |
KARABÜK |
-511 |
ÇANKIRI |
-452 |
NİĞDE |
-443 |
GÜMÜŞHANE |
-418 |
NEVŞEHİR |
-396 |
BAYBURT |
-338 |
K.MARAŞ |
-275 |
AKSARAY |
-174 |
BURDUR |
-114 |
BOLU |
-75 |
TUNCELİ |
-45 |
YALOVA |
-45 |
BARTIN |
-16 |
ARDAHAN |
-12 |
TOPLAM |
-385.016 |
*Haziran 2008 –Ocak 2009 döneminde en çok işsizliğin yaşandığı kent İstanbul oldu (Kamu+özel+mevsimlik)
İSTİHDAMI ARTTIRAN KENTLER DE VAR
Krize rağmen 38 kent istihdamı artırmayı başardı. Kamu, özel ve mevsimlik çalışanları kapsayan verilere göre, istihdam yaratan kentlerin önemli kısmının Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesiyle Karadeniz'de yer oldu.
29 Mart yerel seçimlerinde bağımsız aday olarak katılan ve tüm siyasi partiler karşısında önemli başarı elde ederek belediye başkanlığını kazanan Fakı Baba'nın kenti Şanlıurfa krize rağmen hazirandan bu yana yarattığı 4 bin 110 kişilik istihdamla ilk sırada yer aldı. Şanlıurfa'yı 3 bin 432 kişiyle Gaziantep, 3 bin 75 kişiyle Osmaniye. 2 bin 562 kişiyle Mardin, 2 bin 480 kişiyle Van, 2 bin 150 kişilik istihdamla da Adıyaman izledi. Altı ayda 38 kentte yaratılan istihdam toplamı 45 bin 398 oldu. En az istidam ise 110 kişiyle Erzincan'da yaratılmış oldu.
İL |
İSTİHDAM ARTIŞI (Kişi) |
ŞANLIURFA |
4.110 |
GAZİANTEP |
3.432 |
OSMANİYE |
3.075 |
MARDİN |
2.562 |
VAN |
2.480 |
ADIYAMAN |
2.150 |
SAMSUN |
2.134 |
ŞIRNAK |
1.969 |
MALATYA |
1.610 |
BATMAN |
1.595 |
ISPARTA |
1.392 |
GİRESUN |
1.386 |
Değerli okuyucumuz, |
Yorumlar
+ Yorum Ekle