İşsizlik artmaya devam edecek

19 Mayıs 2009 19:42 tsi
Referans Gazetesi Yazarı Seyfettin Gürsel, işsizlik rakamlarını yorumladı....

İşsizlik artmaya devam edecek
19.05.2009 | Seyfettin Gürsel | Referans

 Geçen cuma TÜİK, şubat işgücü istatistiklerini yayımladı. Genel işsizlik oranı yüzde 16,1'e, tarım dışı işsizlik oranı da yüzde 19,8'e tırmandı. Bu rakamlar yeni rekorları ifade ediyor. Kimi yorumcular ve hükümet çevreleri işsizlikte tepe noktasına gelindiğini, bundan böyle düşüşün başlayacağını iddia ediyorlar. Dayanakları da mart ayında sanayi endeksinin yükselmiş olması ve küçülmenin durmuş olduğu. Ne yazık ki bu işsizliğin bundan böyle inişe geçeceği iddiasına katılamıyorum. Duruma yakından bakalım.
Önce bir uyarı yapalım: Aylık işgücü istatistikleri üçer aylık ortalamaları kapsıyor. Şubat istatistikleri ocak-şubat-mart dönemi ortalaması. Bu son rakamlara aralık verileri çıkıp, mart verileri girmiş durumda. Bu, şu demektir: Bir önceki ocak verileri ile şubat verilerini karşılaştırmak bir bakıma aralık ile mart ayı arasında ortaya çıkan işgücü piyasası eğilimlerini karşılaştırmak demektir. Bunun üzerinde duruyorum çünkü son verilere mart dahil değil zannediliyor. İkinci bir uyarı da TÜİK'in geçen ay yeni bir seri başlatmış olması. Bu nedenle elimizde artık mevsimsel düzeltme yapabileceğimiz zaman serileri yok. Eğer mevsimsel düzeltme yapabilseydik mart ayında işsizliğin göründüğünden daha fazla arttığını görecektik.
Bu kez tabloya bir sütun ekleyerek ocak ayı farklarını da koydum. Böylelikle aralık-mart dönemi eğilimler hakkında da bir fikir edinebileceğiz. Önce rutin eğilimler üzerinden hızla geçelim. Tarım istihdamı şişmeye devam ediyor. Çünkü tarım dışında iş yok. Tarım dışı istihdam bir yıl öncesine kıyasla 291 bin azalmış. Ocak ayında azalış 184 bindi. Demek ki istihdam kayıpları üç ayda artmış. Sanayide kayıp çok yüksek. Bir yılda tam 354 bin istihdam kaybedilmiş, ocak kaybı 316 bindi. Bu, bir sürpriz değil; çünkü mevsimsel düzeltmeden sonra mart ayında sanayinin görünenin aksine daralmaya devam ettiğini tespit etmiştik. (Bkz. Betam araştırma notu no. 36). Hizmetlerde 120 binlik artış var. Geçen ay artış 170 bindi. Belli ki hizmetlerde de iş yaratma kapasitesi düşüyor. Zaten artışın da en önemli kaynağı devlet.
Ücretli-yevmiyeli istihdamda yıllık kayıp 474 bin, neredeyse yarım milyon. Ocak ayında kayıp 330 bindi. Üç ay için muazzam bir fark söz konusu ve yılın 1. çeyreğinde ekonominin büyük ölçüde küçüldüğünün bir başka göstergesi. Tarım dışı kendi hesabına çalışanlarda artış toplamda azalarak devam ediyor ancak kendi hesabına çalışan kadın sayısı ("mercimekli köfte satan kadınlar") bir yılda 164 bin artmış, ocak artışı 151 bin. Sonuç olarak aralık ayından mart ayına tarım dışında istihdam kayıpları hızlanmış.
İşgücü arzına gelince.. Bir yılda tarım dışı işgücü 913 bin artmış. Ocak ayında artış 964 bindi. Az da olsa bir yavaşlama var. Bu, normal çünkü ek çalışan etkisiyle tarım dışı işgücü artışı normal trendinin çok üzerine çıkmıştı. Artış önümüzdeki aylarda yavaşlamaya devam edecek ve sonbahar gibi sıfırlanacak. Ardından geri dönüş başlayacak.
Bu çerçevede işsizliğin yakın geleceği için ne söylenebilir. Öncelikle vurgulanması gereken nisan ayında küçülme durmuş olsa bile, yıllık bazda istihdam kayıpları daha uzun süre devam edecek. İstihdamda kriz öncesi düzey ancak üretimin kriz öncesi düzeye çıkmasıyla yakalanabilir. Bunun 2010'un ilk çeyreğinde gerçekleşmesini bekliyorum. Bu döneme kadar işsizlik yavaşlayarak da olsa artmaya devam edecek. Bu arada mevsimsel etkiyle temmuz ya da ağustos da işsizlik oranında sınırlı bir düşüş olabilir. Hemen heyecanlanmayalım. Betam 2009 için yıllık ortalama işsizlik oranını yüzde 16,8 olarak öngörmüştü. DPT ise KEP'te bu oranı yüzde 13,5 olarak ilan etmişti. Hükümet işsizliğin çok yakında azalmaya başlayacağına inanıyor. Bence fena halde yanılıyor.

Tarım dışı istihdam, işgücü ve işsizlik (bin kişi, 2008/2009)
			Fark
	Şub.08	Şub.09	Şubat	Ocak
Tarım istihdamı	4.185	4.391	206	259
T. D. İstihdam	15.679	15.388	-291	-184
Sanayi	4.406	4.052	-354	-316
Hizmet	10.241	10.361	120	170
İnşaat	1.031	976	-55	-39
T. D. İşgücü	18.274	19.187	913	964
T. D. İşsizler	2.595	3.799	1.204	1.148
T. D. İşsizlik oranı (%)	14,2	19,8	5,6	5,3
İşsizler	2677	3802	1125	1059
İşsizlik oranı (%)	11,9	16,1	4,2	3,9
Katılım Oranı (%)	44,6	45,9	1,3	1,4
T.D. Ücretli - yevmiyeli	12.130	11.656	-474	-330
T.D. Kendi Hesabına	2.062	2.154	92	107
T.D. Kendi Hesabına (Kadın)	199	364	165	151

Bu haber 1,414 defa okundu.