Maliye kaçağa rağmen, yakıtta vergi artışında ısrarlı

21 Ağustos 2009 00:10 tsi

Akaryakıt üzerinden alınan vergilerde hedefin çok gerisinde kalan Maliye Bakanlığı, temmuz ayında yapılan vergi artışından vazgeçmek istemiyor ve tavan fiyat uygulamasının devamından yana görünüyor.

Akaryakıt üzerinden alınan vergilerde hedefin çok gerisinde kalan Maliye Bakanlığı, temmuz ayında yapılan vergi artışından vazgeçmek istemiyor ve tavan fiyat uygulamasının devamından yana görünüyor. Zam yapıldığında tüketim eğiliminin azaldığını gören Maliye, en azından yıllık gelir hedefini yakalayabilmek için mevcut durumun devamını istiyor. Maliye, yılın başında petrol ürünlerinden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gelirini 28 milyar 605 milyon TL olarak hedeflemişti. Ancak haziran ayı itibariyle elde edilen gelir 11.1 milyar TL'de kaldı. Temmuz ayında yapılan vergi artışlarıyla yıllık hedefin ancak yakalanacağı tahmin ediliyor.

Maliye, akaryakıttan alınan ÖTV'den yılın başında 28.6 milyar TL gelir elde edeceğini tahmin ederken, yılın yarısında bunun ancak yüzde 39'unu tahsil edebildi. Tavan fiyat uygulaması başladıktan sonra da temmuz ayının ortasında ÖTV'yi arttırdı. Böylece hem ÖTV hem KDV gelirini artırmak istedi. Çünkü ÖTV'nin artırılması aynı zamanda KDV'nin alınacağı matrahı da artırıyor. Ancak şimdi tavan fiyat uygulamasına devam edilip edilmeyeceği merakla bekleniyor. Çünkü Maliye, akaryakıta yapılan zamların tüketimi düşürdüğünü tespit etti. Eğer tavan fiyat uygulaması sona erip, liberal piyasa sistemine dönülürse, şu anda 3.3 TL civarında olan kurşunsuz benzinin 3.5 TL civarına çıkacağı tahmin ediliyor. Çünkü akaryakıt dağıtıcıları ve bayi kârlarının artması nedeniyle benzine 20 kuruş civarında zam gelecek.

Yaz aylarının da bitmesiyle akaryakıt tüketiminde bir azalış trendine girileceği düşünülüyor. Ham petrol fiyat artışı ve döviz kuru nedeniyle yakın gelecekte benzinin fiyatının 4 TL'ye kadar çıkabileceğine ilişkin senaryolar da üreten Maliye, bu kadar fiyat artışı sonrasında tüketimin daha da azalacağını düşünüyor. Fiyat bu kadar yükselmesine rağmen Maliye'nin akaryakıt üzerinden alacağı ÖTV, daha önce artırıldığı için tüketimdeki azalmadan kaynaklı vergi kaybını dengeleyeceği düşünülüyor.

İlk zamlı vergi toplandı

Akaryakıtta tavan fiyat uygulamasına 27 Haziran tarihinde geçildi. Fiyatlar düştü. Maliye ise 15 Temmuz tarihinde akaryakıttan aldığı ÖTV'yi 20 kuruş artırdı. 1.4915 TL olan kurşunsuz benzin ÖTV'si 1.6915 TL oldu. Temmuz ayındaki mali tatil ise ÖTV gelirleri için geçerli değil. Akaryakıttan alınan ÖTV, 15 günde bir beyan ediliyor ve takip eden 10 günde de ödemesi yapılıyor. Yani ÖTV'ye zam yapıldıktan sonraki ilk beyannameler Maliye'ye ulaştı. Ödemesi de 10 Ağustos tarihinde yapıldı. Şimdi Maliye, gelen bu bilgilerin tam olarak netleşmesinin ardından vergi artışının gelirlere etkisini görebilecek. Ancak her durumda vergiyi arttırdığı için yüzde 10-13 arasında bir vergi artışının garantiye alındığı düşünülüyor.

VERGİDEKİ AZALMADA KAÇAK AKARYAKIT ETKİLİ

Akaryakıt dağıtım ve bayilerinin kâr marjlarının düşürülmesi, vergi oranının ise yükseltilmesinden sonra kaçak akaryakıta yönelimin artması bekleniyor. Bu endişe, en son Petrol Sanayi Derneği (PETDER) ve Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası'nın (TABGİS) kamuoyuna açıkladıkları raporlarda da geniş biçimde yer bulmuştu. Çünkü Türkiye'de serbest piyasa modeline geçilen ve denetimlerin sıklaştırıldığı 2005 yılından bugüne kadar benzin tüketimi yüzde 14.7 oranında geriledi. Ancak trafikteki araç sayısı 4 senede yüzde 30 oranında artış gösterdi. Bu durum da kaçak akaryakıt kullanımını cazip hale getirmek yerine, önüne geçecek önlemlerin alınmasını artık zorunlu hale getiriyor. 2005'te yapılan tahmine göre Türkiye'deki kaçak akaryakıt kullanımı yıllık 2.5 milyon ton düzeyinde. Bu durum, devletin yılda 3 milyar dolarlık vergi kaybına neden oluyor.

Önlemler yetersiz

Ulusal marker uygulamasından sonra kaçak akaryakıt kullanımında bir miktar da olsa gerileme yaşandığı düşünülüyor ancak hâlâ sistem dışında akaryakıt satışı yoğun bir şekilde devam ediyor. Bunun en büyük göstergesi ise trafikteki araç sayılarıyla benzin tüketiminin karşılaştırmasından çıkıyor. Türkiye'de yıllar itibariyle araç sayısı artış gösterirken, akaryakıt tüketimiyse düşüyor. Yani kayıtlı akaryakıt tüketiminde gerileme var. Bu durum, kaçak akaryakıtın arttığı anlamına gelebilir.

2005 yılında 3.4 milyon metreküp olan benzin tüketimi, 2006 yılında 3.3, 2007 yılında 3.2, 2008 yılında ise 2.9 milyon metreküpe geriledi. Bu yılın ilk çeyreğindeki benzin satışı ise 643 bin metreküp oldu.

Sektör temsilcileri, kaçak akaryakıt tüketimiyle mücadelede ulusal marker önleminin yanı sıra başka önlemler de alınmasını öneriyor. Buna göre 2007 yılında uygulamaya başlanan ulusal marker, kaçak ve kayıt dışı sorunların önlenmesinde yararlı bir katkı sağladı. Ancak sadece ulusal marker sistemine dayalı bir kaçak akaryakıt tanımlamasının, sorunlara ve tamamen yasalara uygun olan bazı akaryakıtların da kaçak olarak adlandırılmasına yol açtığı belirtildi.

Bu haber 2,303 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.