Kara Kıta'da sınırları kaldıran fırsat

Kara Kıta'da "sınırları" kaldıran fırsat

DÜNYA 

Afrika kendi içindeki sınırları kaldırarak dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi haline gelecek. 

2.5 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe sahip Afrika’da Türk ihracatçısı milyarlarca dolarlık fırsat kapısı açılıyor. Birçok ülkenin Afrika ile bağlarını güçlendirme yarışını hızlandırdığı son yıllarda Türkiye dünyanın en kalabalık ikinci kıtasında hedef büyütenler arasında. Geçtiğimiz günlerde son olarak Gambia’nın da imza koyması ile hayata geçirilmesinin önü açılan Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCTA) anlaşması, Türkiye’nin büyüyen ticari hedefleri için önemli bir şans olarak görülüyor. Çünkü Afrika’da ticari bariyerlerin kalkmasıyla ‘gümrüksüz bir kıta’ oluşacak. Bunun 2030 yılına kadar ek 140 milyar dolarlık ithalat potansiyeli doğuracağı belirtiliyor.

Dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi olacak AfCFTA için beklenen imza geçtiğimiz günlerde atıldı. Yürürlüğe girmesi için 55 Afrika Birliği ülkesinden 22’sinin onaylaması gereken anlaşmaya 22’nci imzayı Gambia koydu. Anlaşmaya daha önce Güney Afrika, Mısır ve Kenya gibi kıtanın büyük ekonomileri de kabul etmişti. Anlaşma Afrika’nın kendi içinde ekonomisine büyük katkı yapacak. Hem istihdam piyasasında hem de Afrika ülkelerinin kendi arasındaki ticarete önemli bir artış yaşanacak.

1.2 milyar nüfus, 2.5 trilyon $ ekonomi

Anlaşma sayesinde mal ve hizmetlerin kıta da serbest dolaşımını sağlayacak olan Afrika Birliği, hayata geçireceği Afrika Pasaportu projesiyle de Afrikalıların başka bir Afrika ülkesine vizesiz girmesine imkan verecek. 1,2 milyar insanın yaşadığı ve 2,5 trilyon dolar gayri safi yurt içi hasılaya (GSYH) sahip Birliğe üye ülkelerin anlaşmayı uygulamaya geçirmesi halinde kıta, ekonomik entegrasyonda büyük başarı elde edilmiş olacak. Şu anda Afrika düzenlemeler ve gümrük vergilerinden örülmüş bir ağa sahip ve bu ülkeler arasındaki ticaretin önünde önemli bir engel. Örneğin Nijerya’nın ticaretinin yalnızca yüzde 10’u diğer Afrika ülkeleriyle yapılıyor. Afrika ülkelerinin kendi aralarındaki ticaretin toplam ticaret içindeki payı yüzde 20 civarında. Avrupa ve Asya’da bu oran sırasıyla yüzde 69 ve yüzde 59. Dünyanın önde gelen sigortası şirketlerinden Euler Hermes’in bir araştırmasına göre Af- CFTA’nın beraberinde getireceği düşük ticari engeller Afrika Kıtası’nın 2030 yılına kadar ek 140 milyar dolarlık ithalat yapmasına olanak sağlayabilir. Bunun Türkiye için önemli fırsatlar sunacağı belirtiliyor. 

Afrika ile bağlarını güçlendirme yarışın hızlanırken Türkiye dünyanın en kalabalık ikinci kıtasında hedef büyütenler arasında. Afrika’da 2010-2016 yılları arasında 320 konsolosluk ve elçilik açılırken, bu dönemde Türkiye 26 elçilik ve konsolosluk açılışıyla ilişkilerini en hızlı geliştirenlerden. Bu ticari rakamlara da yansımış durumda. Türkiye’nin Afrika’yla ticaret hacmi 2003-2018 döneminde 4’e katlanarak 20.6 milyar dolara ulaştı. Sahra altı Afrika ülkeleriyle ticaret 2006’dan 2018’e kadar yüzde 216 arttı.

Potansiyeli yüksek sektörler: İmalat, tekstil, perakende ve çelik

Euler Hermes raporunda, Türk şirketlerinin Afrika’da çok daha fazla yatırım yapma potansiyelinin bulunduğu belirtilerek şöyle deniliyor: “Afrika Kıtası’nın, son yıllarda kaydettiği gelişim yabancı yatırımcıların iştahını kabartıyor. Birçok Afrika ülkesi iş çevreleriyle dost reformlar gerçekleştirirken, Serbest Ticaret Alanı uygulaması, yabancı yatırımcıların bölgenin sunduğu potansiyelden en iyi şekilde faydalanabilmelerine olanak tanıyor. İhracatçılarımız için Afrika ülkeleri birçok sektöre yönelik fırsat sunuyor. Türkiye’nin, 45 Afrika ülkesi ile Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması bulunuyor. Kıtadan ithalatımız ise 8.9 milyar dolar seviyesinde. Büyükelçiliklerimizin artışı ve özellikle hava ulaşımının kolaylaşması, bölge ülkeleriyle işbirliği olanağını daha artırıyor.” Türk yatırımcıların bölgeye yapacakları yatırımlarda öncelikle sektörleri iyi araştırmaları gerektiğini belirtilen raporda, imalat sanayinin taşıdığı potansiyelin altını çizilirken, “Afrika’da imalat sanayi halen emekleme aşamasında ve çok hızlı gelişiyor. Türk şirketlerinin bölgede en çok yatırım yaptığı tekstil ve perakendenin yanı sıra çelik sektörü için de Afrika’da halen bastırılmış ve arzın gelişmesini bekleyen bir talep var” deniyor.

Şimdiye kadar anlaşmayı Gana, Kenya, Ruanda, Nijer, Çad, Kongo Cumhuriyeti, Cibuti, Gine, Eswatini, Mali, Moritanya, Namibya, Güney Afrika, Uganda, Fildişi Sahili, Togo, Senegal, Sierra Leone, Zimbabve, Mısır ve Etiyopya onayladı. Kıtanın en büyük ekonomisi Nijerya ise kendi ekonomisini korumak için şimdilik anlaşmaya soğuk bakıyor.

Çelik Dış Ticaret Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Ekinci:

Pazara şimdi giren avantaj elde edecek

Çelik Dış Ticaret Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Ekinci, Afrika’da yaşanan gelişmelerin kıtada yatırım yapmanın tam zamanı olduğunu gösterdiğini söyledi. “Şimdi yatırım yapan oradaki imkanlardan faydalanabilir. Özellikle imalat sanayinin olmadığı bölgeye ilk giren olmak önemli. Böylece ilk girenler bölgenin yerli malıymış gibi bir avantaja sahip olacaklar” diyen Ekinci, birliğin hayata geçmesiyle bu avanatajları daha da artacağını vurguladı. Halihazırda çelikçilerin de bölgede haddeleme yatırımları olduğunu ya da yatırım planı içinde olduğunu hatırlatan Ekinci, dolayısıyla bölgeye doğru bir akış olacağını söyledi.

Deik/Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Tamer Taşkın: 

Bir Afrika ülkesinden diğerine geçiş kolaylığı sağlar!

DEİK/Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Tamer Taşkın, Afrika ülkeleri arasında planlanan serbest ticaret anlaşmasının birlik içinde ticaretin gelişmesine yardımcı olacağını söyledi. Ancak anlaşmayla Kıta dışından gelen ürünlerin gümrük vergilerinin kaldırılmadığını belirten Taşkın şunları söyledi: “Bizim için en önemlisi Türkiye ile Afrika ülkeleri arasında serbest ticaret anlaşmasının imzalanması.

Kıtaya giden ürünlere gümrük uygulanmaması bizim için önemli. Bunun için de hükümetimiz tüm Afrika ülkeleri ile ikili STA müzakerelerini sürdürüyor. Türk ürünlerinin Afrika ülkesine girebilmesi için gümrük sınırları anlaşmasının olması gerekiyor. Esas bizlere avantaj sağlayacak konu budur. Biz Türk iş insanları olarak, zaten diğer anlaşmalar kapsamında bir ülkeye gönderdiğimiz hizmet veya ürünü diğer ülkelere gönderebiliyorduk”.

Her ne olursa olsun bu genel anlaşmanın imzalanması dahilinde yarar sağlayacağını ifade eden Taşkın, “Afrika’ya bir Türk firması yatırım yaparsa diğer ülkelere ürünlerini yollayabilmesi açısından çok büyük avantaj sağlayabilir” diyerek, bu anlaşma imzalandığında Türkiye’nin de faydalanması gerektiğini vurguladı.

Rakamlarla Afrika’nın ticareti

Afrika Birliği, 2010 yılına kadar net ihracatçıyken, 2016’da net ithalatçı haline geldi.

En büyük 3 ithalatçı (Mısır, Güney Afrika, Cezayir) ve en büyük 3 ihracatçı (Güney Afrika, Nijerya, Angola) Afrika Birliği’nin ithalat ve ihracatının %39’unu gerçekleştiriyor.

Ticaretin %80’i Afrika dışındaki ülkelerle yapılıyor. Başka ülkelerle yapılan ihracatın büyüklüğü 450 milyar $, ithalat ise 490 milyar $ olarak hesaplanıyor.

Dünya mal ticaretinin %3’ünü Afrika Birliği üyesi 55 ülke gerçekleştiriyor.

Afrika’nın kendi içindeki ticari ilişkilerde en büyük oyuncu Güney Afrika. Afrika’nın içindeki ihracatta ülkenin payı %30. İkinci sırada Nijerya bulunuyor.

Kıtada en önemli ihraç ürünü mineral yakıtlar ve petrol, inci. Afrika dışına yapılan ihracatta ise bunların yanında meyve, kakao, kahve, çay, baharat gibi tarım ürünler de öne çıkıyor.

Afrika’nın ithalatında yine yakıt ve petrol başı çekerken, makine, mekanik ekipmanlar, elektrikli eşya ve motorlu taşıt önemli kalemler arasında. Afrika’nın kendi içindeki ithalatında tahıllar ve şeker de başlıca ürün gruplarından.