Kriz fırtınası geliyor, hazır olun

20 Temmuz 2008 14:35 tsi
En son mart ayında ABD'de idim. Bir gayrimenkul finans konferansına katılmak için New York'a gitmiştim. Konferanstan ve sokaklardan edindiğim izlenim, ABD gayrimenkul piyasasında ağır bir kriz olduğu idi. Ama daha gayrimenkul krizi bir ekonomik krize d

Kriz fırtınası geliyor, hazır olun
18.07.2008 | Ertuğ Yaşar | Referans

    En son mart ayında ABD'de idim. Bir gayrimenkul finans konferansına katılmak için New York'a gitmiştim. Konferanstan ve sokaklardan edindiğim izlenim, ABD gayrimenkul piyasasında ağır bir kriz olduğu idi. Ama daha gayrimenkul krizi bir ekonomik krize dönüşür mü dönüşmez mi çözememiştim.
Aradan geçen aylarda iki dalgalanma oldu. Öncelikle dünyanın büyük yatırım bankalarından biri olan Bear Stearns filli olarak iflas etti ve batmaması için ölü fiyatına JP Morgan Chase'e satıldı. Arkası gelecek sandık. Özellikle Lehman Brothers konusunda çok dedikodu çıktı. Ama sonra sanki işler yatıştı. Birinci dalga sona erdi...
Yaz ayları gelip de tatil dönemi başlayınca sıkıntının ertelendiğini düşünmüştük. Ama yanılmışız! Sahne arkasında örülmeyi sürdüren ve örüldükçe de büyüyen sıkıntı şimdi iki büyük konut kredisi kurumunu vuruyor: 1938'de kurulan Fannie Mae (Federal National Mortgage Associaton - Ulusal Federal Gayrimenkul Kredisi Kurumu) ve 1970'de kurulan Freddie Mac (Federal Home Loan Mortgage Corporation - Federal Konut Borçları Kredisi Kurumu) batmanın eşiğine geldiler. Belki de fiili olarak battılar.
Bear Stearns gibi bir bankanın bile batmasına izin vermeyen ABD Hazine Bakanlığı, mutlak ki Fannie Mae ve Freddie Mac'in de batmasına izin vermeyecektir. Her ne kadar liberal bir ekonomide beklenmeyecek bir biçimde devlet mali piyasalara müdahale ediyorsa da, bu müdahale genel sistemin sağlığı için gereklidir.
Peki sonra ne olacak?
ABD'de artık bir bankacılık krizi ve mali kriz olduğundan eminiz. Bu iş burada bitmez. Kolay kolay toparlayamazlar. Bazı başlar kesilecektir. Bu başlardan bir kısmı banka ve mali kuruluşlar hissedarlarının, bir kısmı banka yöneticilerinin, diğer bir kısmı da bankalara tasarruflarını yatıran kişilerin olacaktır.
Ama acısız düzeltme olmaz. O acı ağır biçimde hissedilecektir.
Mutlaka ki ABD'de yaşanan mali bir krizin Türkiye'ye çok ağır etkileri olur. Yani "onlar hapşırırsa biz zatürree oluruz" öngörüsü bu durumda tamamen doğrudur.
Şanslıyız ki Türkiye'de henüz ciddi bir konut kredisi hacmi bulunmuyor. Hepi topu 36 milyar YTL (30 milyar dolar) konut kredisi stokumuz var. Yani Türkiye'nin yıllık ekonomik büyüklüğünü ifade eden gayrısafi milli hasılanın (GSMH) yüzde 5'i bile değil... Yani o açıdan bir korku olmaması gerekir.
Ama ya cari açığımız ve borçlanma gereksinimimiz?
Türkiye'nin cari açığı 50 milyar dolara ulaşacak. Yani GSMH'nin yüzde 7'sine yaklaşacak. Bu açığın bir biçimde finanse edilmesi gerekiyor (bu arada, cari açığın enerji dışalımdan kaynaklandığını öne süren Bakan, politikacı ve ekonomi köşe yazarlarına buradan selam sarkıtalım ve "atma recep, din kardeşiyiz" diyelim. Meydanı boş bulup atmasınlar, bu ülkede herkesi de ahmak sanmasınlar.)
Peki cari açığı nasıl finanse edeceğiz?
Bu sorunun da yanıtı kolaydır: Yurtdışından borçlanarak.
Eğer uluslararası piyasalardan Türkiye'ye mali kaynak çekemezsek cari açığı finanse edemeyiz (zaten finanse edilmezse cari açık da olmaz ya! Dış dünyaya aldığı malın parasını ödemek için döviz satın almak isteyenler fiziki döviz eksikliği yaşanınca hemen döviz kurunu patlatırlar. Döviz kuru patlayınca da cari açık sorunu çözülür!)
Peki sizce Türkiye, ABD mali piyasasının krize girdiği, Amerikan bankalarının battığı, bütün uluslararası bankaların zarar yazdığı, uluslararası piyasaların kayıp üzerine kayıp verdiği bir ortamda borçlanabilir mi? Faiz ne olursa olsun borçlanabilir mi?
Bu sorunun yanıtını da siz verirsiniz değil mi?
Fırtına geliyor, hazırlıklı olun. Eylül ayından başlayarak çok sallanacağız!

Bu haber 1,371 defa okundu.